تاثير كاربرد همزمان نيتروژن و فسفر بر ويژگي هاي زراعي گياه برنج در شرايط غرقاب و اشباع متناوب

Effects of Combined Application of Nitrogen and Phosphorus on the Growth Characteristics of Rice Plants under Flooded and Periodic Saturation Conditions

نيتروژن يكي از عناصر پرنياز در گياهان است كه به همراه فسفر، نقش مهمي در توليد برنج دارد. از طرف ديگر، شرايط رطوبتي خاك، فراهمي اين دو عنصر پرمصرف را در خاك به‌طور مشخص تحت تاثير قرار مي دهد. براي مطالعه اثر نيتروژن و فسفر بر ويژگي هاي رشد گياه برنج (.L Oryza Sativa)، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل و در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي و در سه تكرار انجام شد. تيمارها شامل دو رقم برنج (هاشمي و علي كاظمي)، دو سطح رطوبتي (غرقاب دايم و اشباع متناوب)، سه سطح نيتروژن (0، 75 و150 ميلي گرم نيتروژن بر كيلوگرم خاك) از منبع اوره و سه سطح فسفر (0، 25 و50 ميلي گرم فسفر بر كيلوگرم خاك) از منبع مونوكلسيم فسفات بود. نتايج نشان داد كه وزن خشك بخش هوايي در رقم علي كاظمي بيشتر از هاشمي بود. وزن خشك بخش هوايي و ريشه، طول و حجم ريشه، تعداد برگ و پنجه در بوته و قطر ساقه در رژيم رطوبتي غرقاب بيشتر از اشباع متناوب بود. با افزايش سطوح نيتروژن، وزن خشك بخش هوايي و ريشه و حجم ريشه افزايش يافت. افزايش سطوح فسفر نيز منجر به افزايش وزن خشك و حجم ريشه شد. اثر متقابل نيتروژن و فسفر بر وزن خشك بخش هوايي و ريشه، طول و حجم ريشه، شاخص كلروفيل برگ و غلظت نيتروژن بخش هوايي معني‌دار بود(p < 0.05). اثر متقابل رژيم رطوبتي خاك و نيتروژن بر شاخص كلروفيل برگ معني‌دار بود(p < 0.05). همچنين اثر متقابل فسفر و رژيم رطوبتي خاك باعث تغيير معني دار وزن خشك بخش هوايي و اثر متقابل نيتروژن و رقم سبب تغيير معني‌دار (p < 0.05) وزن خشك و شاخص كلروفيل برگ شد. بيشترين وزن خشك بخش هوايي در شرايط غرقاب و در رقم علي كاظمي در سطح دوم نيتروژن و سطح شاهد فسفر مشاهده شد.

Nitrogen is one of the most important macronutrients for plants that accompanied with phosphorus plays an important role in rice production. On the other hand, soil moisture conditions affect availability of these two elements, markedly. In order to study the effects of nitrogen and phosphorus on the growth characteristics of rice (Oryza Sativa L.) plant, a factorial experiment was done in a randomized complete blocks design with three replicates. The treatments included two rice cultivars (Hashemi and Alikazemi), two moisture regimes (submerged and periodic saturation), three nitrogen levels (0, 75,150 mg /kg) as urea and three phosphorus levels (0, 25, 50 mg/ kg) as mono calcium phosphate. The results showed that dry weight of shoot in Alikazemi cultivar was greater than that in Hashemi cultivar. Shoot and root dry weight, root length and volume, number of leaves and tillers and stem diameter under submerged conditions were greater than those under periodic condition. By increasing N levels, shoot and root weight and root volume increased. Also, by increasing P levels, root volume and weight increased. Interaction between the nitrogen and phosphorus levels showed a significant effect on wet and dry weight of shoot and root, root length and volumes, leave chlorophyll index and shoot nitrogen concentration (p < 0.05). Moreover, interaction between nitrogen and water regime left marked effect on leave chlorophyll index. The interaction between phosphorus and moisture regime also changed the dry weight of shoots, significantly. The interaction between nitrogen and soil moisture regime showed significant effects on the leave chlorophyll index of shoots. Maximum shoot dry weight was observed under submerged conditions in Alikazemi cultivar for 75 mg kg-1 nitrogen at control level of phosphorus