مطالعه ريخت شناسي دانه گرده جنس لاله در ايران

Pollen Morphology of the GenusTulipa L. from Iran

گياهان جنس لاله (Tulipa) متعلق به تيره Liliaceaeدر مناطق معتدله و نواحي نيمه گرمسيري جهان پراكنش دارند. اين جنس در حدود 100 گونه دارد كه 19 گونه آن از ايران گزارش شده است. با توجه به اينكه شناسايي و تعيين جايگاه و قرابت بين گونه هاي اين جنس با استفاده از صفات ريخت شناسي با پيچيدگي هايي همراه است، لذا در اين بررسي دانه گرده 15 گونه متعلق به 21 جمعيت از دو زير جنس Eriostemones وTulipa از منظر ريخت شناسي با استفاده از ميكروسكوپ هاي نوري و الكتروني مورد مطالعه و مقايسه قرار گرفت. دانه هاي گرده متعلق به زير جنس Eriostemones تك شياري با تزيينات چروكيده - مخطط بودند، در حالي كه دانه گرده در زير جنس Tulipa، سه شياره و يا بدون منفذ با تزيينات متفاوت (irregular-regulate, reticulate-striate, fossulate-rugulate, fossulate-granulate, scabrate-granulate) بودند. اطلاعات حاصل از مطالعات گرده شناسي تقسيم بندي جنس لاله را به دو زير جنس Eriostemones و Tulipa مورد تاييد قرار داده، لذا ريخت شناسي گرده مي تواند براي جدا سازي بخش ها و زير جنس هاي لاله مورد استفاده قرار گيرد.

The genus Tulipa (Liliaceae) is distributed through Europe, Asia and North Africa. 100 species are considered in this genus, 19 species from Iran. As there are some ambiguity in determination and delimitation of the Tulipa species, the pollen morphology of the species were studied to be used in their definition. 15 native taxa of the Tulipa belonging to subgenera Eriostemones and Tulipa were studied using Light and Scanning electron microscopy. Pollen grains collected from herbarium specimens in Research Institute of Forests and Rangelands (TARI) and herbarium of pests and disease institute (IRAN), were acetolysed and prepared for light and scanning electron microscopy. The pollens were monocolpate or three aperturate. Exine in species belonging to subgenus Eriostemones were rugulate-striate. In subgenus Tulipa five types of ornamentation were recognized. Differences observed in pollen characters are in agreement with the division of the Tulipa into two subgenus Eriostemones and Tulipa. Palynological characters can be used, helping in dividing of Tulipa into subgenera and sections.