مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - ديدگاه پژوهشگران دانشگاه علوم پزشكي اصفهان در خصوص برگزاري مراسم بزرگداشت هفته پژوهش

چكيده فارسي :

امروزه تمامي كشورهاي توسعه يافته و يا در حال توسعه براي حفظ يا ايجاد بنيان‌هاي توسعه يافتگي و ارتقاي قدرت رقابت خود با ديگر كشورها، علم و فناوري را به عنوان محور اصلي فعاليت‌هاي خود مورد توجه قرار مي‌دهند. علم و فناوري محصول فعاليت‌هاي پژوهشي است و در صورتي كه فعاليت‌هاي علمي و پژوهشي با ساير فعاليت‌هاي سياسي، اقتصادي و اجتماعي تركيب گردد توسعه پايدار حاصل خواهد گرديد(1). متاسفانه علي‌رغم تلاش‌هاي صورت گرفته، مساله تحقيق و پژوهش در كشور ما هنوز جايگاه اساسي خود را نيافته است(2). نظام اداري دانشگاهي و مراكز پژوهشي و تحقيقاتي كشور تناسبي با يك نظام تحقيقاتي و پژوهشي پويا و پژوهنده ندارد(3). با توجه به اين مساله، پژوهش در سال‌هاي اخير بيش‌تر مورد توجه قرار گرفته و به منظور بزرگداشت پژوهش و پژوهشگران هر ساله روز و هفته پژوهش در آذر ماه گرامي داشته مي‌شود. مراسم بزرگداشت هفته پژوهش همه ساله در دانشگاه علوم پزشكي اصفهان نيز برگزار شده اما معمولاً ميزان رضايت افراد از نحوه برگزاري آن مشخص نبوده و پس از برگزاري مراسم، گزارش شكايات و عدم رضايت افراد دريافت مي‌شود. به همين سبب شوراي پژوهشي دانشگاه، هنگام بررسي پيشنهادات برگزاري مراسم به اين نتيجه رسيد كه به طور مستقيم از نظرات پژوهشگران استفاده نمايد؛ لذا مطالعه حاضر با هدف بررسي ديدگاه پژوهشگران دانشگاه علوم پزشكي اصفهان در خصوص جنبه‌هاي مختلف برگزاري مراسم هفته پژوهش و استفاده از نظرات آنان جهت برگزاري بهتر و موثرتر مراسم انجام گرفت. مطالعه از نوع توصيفي بود و به صورت مقطعي انجام گرفت. جامعه مطالعه شامل كليه پژوهشگران دانشگاه علوم پزشكي اصفهان بود كه از افراد حاضر در مراسم بزرگداشت سال 1392به عنوان نمونه در دسترس استفاده شد. همچنين پرسشنامه از طريق روابط عمومي امور پژوهشي دانشگاه براي كليه پرسنل و جهت بررسي ديدگاه دانشجويان پرسشنامه براي اعضاي كميته تحقيقات دانشجويي دانشكده‌ها و اعضاي زيرمجموعه آنها فرستاده شد.در مجموع 54 نفراز اساتيد و كاركنان دانشگاه و 20 نفر از دانشجويان پرسشنامه را تكميل و ارسال نمودند. پرسشنامه محقق‌ساخته شامل مواردي چون نحوه اطلاع‌رساني مراسم، شيوه برگزاري، نحوه انتخاب افراد نمونه، حيطه‌هاي اهداي جوايز، جوايز و تاثيرات برگزاري مراسم بود كه روايي صوري و محتوايي آن با استفاده از نظرات مسوولان امور پژوهشي و پايايي آن نيز به روش آزمون-بازآزمون تاييد گرديد(8/0r=). سوالات بسته پرسشنامه به وسيله شاخص‌هاي آمار توصيفي و آزمون‌هايي نظير اسپيرمن، في و كرامر و تاوگودمن و كروسكال به وسيله SPSS-20 تحليل گرديد. سوالات باز نيز ابتدا به صورت دستي استخراج، سپس كدبندي شده و كدها پس از دسته‌بندي با ذكر درصد فراواني بيان گرديد. اكثريت افراد از اطلاع‌رساني در خصوص مراسم رضايت داشتند. در رابطه با شيوه برگزاري مراسم نيز 1/58درصد از افراد، برگزاري مراسم هم در دانشكده‌ها و هم در دانشگاه به صورت كلي را مناسب‌تر دانستند. 8/56درصد از افراد با ملاك‌هاي انتخاب افراد نمونه موافق بودند. 4/82درصد با در نظر گرفتن تعداد مقالات به عنوان مهم‌ترين ملاك انتخاب افراد موافق نبودند؛ اما اكثريت مشاركت‌كنندگان با درنظر گرفتن IF مجلات (77درصد) و در نظر گرفتن H Index مجلات (8/60درصد) موافق بودند. پژوهشگران در خصوص حيطه اهداي جوايز به مواردي مانند انجام طرح پژوهشي و دريافت گرنت براي دانشگاه، امتيازدهي به آثار پژوهشي بر مبناي اهميت، كاربرد و رعايت اصول اخلاقي اشاره داشتند. همچنين 2/66درصد از پژوهشگران اظهار داشتند كه بايستي براي هر دانشكده سهميه متفاوت اعمال شود و ملاك‌هاي اعمال سهميه را مواردي نظير حيطه كاري و تفاوت رشته‌ها (40درصد)، ميزان برونداد پژوهشي (35درصد) و تعداد پرسنل و دانشجويان (25درصد) عنوان نمودند. در خصوص كليت مراسم 8/6درصد از مراسم رضايت كافي داشتند، 9/45درصد افراد آن را در مجموع خوب، اما نيازمند اصلاحات اندك ارزيابي نمودند، در مقابل 1/31درصد آن را نيازمند اصلاحات عمده دانستند و تنها 7/2درصد از كليت مراسم ناراضي بودند. پنجاه درصد از پژوهشگران بيان نموده بودند كه برگزاري مراسم سال 1391 تاثيري بر عملكرد پژوهشي آنان نداشته و انگيزه‌اي در آنان ايجاد نكرده است. يافته‌ها نشان داد ميان منتخب بودن افراد با سطح رضايت همبستگي وجود نداشت؛ اما رابطه ميان منتخب بودن افراد و تاثيرگذاري مراسم بر انگيزه آنان مستقيم و معنادار بود(01/0p < ). در خصوص انتخاب مجدد افراد برگزيده سال يا سال‌هاي قبل نيز 8/60درصد افراد موافق اين مساله و 4 درصد مخالف بودند. افراد موافق، از بين رفتن انگيزه افراد فعال و شايسته را عامل موافقت خود عنوان نمودند. افراد مخالف نيز فرصت قايل شدن براي ساير افراد به ويژه افراد تازه وارد عرصه شده و انتخاب افراد جديد در كنار تجليل از افراد برگزيده سال‌هاي قبل را مناسب‌تر دانسته بودند. يافته‌هاي مطالعه حاكي از رضايت نسبي پژوهشگران در خصوص مراسم بود، اما بايستي در جهت افزايش رضايت آنان اقدامات بيش‌تري صورت گيرد. از جمله اين ‌كه پژوهشگران خواستار تجديد نظر در زمينه ملاك‌ها و نحوه انتخاب افراد بودند كه اين مساله بايد مورد توجه مسوولان قرار گرفته و در جهت تغيير و شفاف‌سازي معيارها و طريقه انتخاب نفرات برتر اقدام نمايند. در خصوص جوايز منتخبين نيز، مواردي چون افزايش جوايز نقدي، گرنت و تسهيلات سفر به خارج سبب دلگرمي و رفع پاره‌اي از مشكلات پژوهشگران مي‌گردد. با وجود اين‌كه مطالعه با محدوديت‌هاي فراواني چون عدم همكاري پرسنل دانشگاه و دانشجويان، تاخير در تكميل پرسشنامه‌ها و بي‌توجهي افراد روبرو بود؛ در نهايت ديدگاه‌هاي افراد بررسي گرديد كه با توجه به آنها بايد اقداماتي در جهت رفع نقايص فعلي، افزايش رضايت اشخاص و تشويق آنان به امر پژوهش صورت گيرد.