ارزيابي تبادلات گازي برگ گياه ذرت به‌هنگام استفاده از كود زيستي ميكوريز تحت شرايط تنش خشكي

Evaluation of Maize Leaf Gas Exchanges with Application of Mycorrhizal Biofertilizer Under Drought Stress Conditions

به منظور مطالعه اثر قارچ ميكوريز آربوسكولار بر فتوسنتز، هدايت روزنه‌اي، تعرق و دماي برگ گياه ذرت، دو آزمايش مزرعه‌اي در ايستگاه تحقيقات كشاورزي خرم‌آباد، مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي لرستان در سال‌هاي 91-1390 انجام شد. هر آزمايش به‌صورت اسپليت پلات فاكتوريل بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. آبياري در سه سطح، بدون تنش، تنش متوسط و تنش شديد به ترتيب بر اساس 70، 50 و 30 درصد ظرفيت مزرعه به عنوان كرت اصلي اعمال شد.كود زيستي ميكوريز (Glomus intraradices) در دو سطح صفر و 100 كيلوگرم در هكتار به عنوان كرت فرعي به‌كار برده شد. كود فسفره سوپرفسفات تريپل در سه سطح صفر، 75 و 150 كيلوگرم در هكتار به عنوان كرت فرعي مصرف شد. نتايج تجزيه مركب نشان داد، كاربرد كود زيستي ميكوريز و رژيم‌هاي متفاوت آبياري، تاثير معني‌داري بر صفات اندازه‌گيري شده داشتند. اين همزيستي موجب بهبود فتوسنتز، هدايت روزنه‌اي، تعرق و دماي برگ به‌ترتيب به ميزان، 20، 3/3، 2/9 و 2/4 درصد شد. فتوسنتز، هدايت روزنه‌اي و تعرق با افزايش تنش خشكي كاهش يافتند، درصورتي‌كه دماي برگ افزايش نشان داد. كاربرد سطوح مختلف كود فسفره به طور معني‌داري بر فتوسنتز تاثير داشت. صفات اندازه‌گيري شده در گياهان ميكوريزايي نسبت به گياهان غيرميكوريزايي برتري نشان دادند. چنين افزايشي ممكن است از طريق افزايش جذب عناصر غذايي، توسعه سيستم ريشه‌اي و يا بالا بردن وضعيت آبي گياه صورت گرفته باشد.

To study the effects of arbuscular mycorrhizal fungi (AMF) on photosynthesis, stomatal conductance, transpiration and leaf temperature of maize (Zea mays L.) under well-watered (I1), moderate drought stress (I2) and severe drought stress (I3) conditions, two field experiments were conducted in agricultural research station in Khorramabad, Iran in 2011 and 2012. Each experiment was carried out as split-plot factorial based on randomized complete block design with three replications. Irrigation was imposed at three levels based on 70% (I1), 50% (I2) and 30% (I3) field capacity, as the main plot. Mycorrhizal biofertilizer (Glomus intraradices) was applied at two levels of control or without application (M1) and application of 100 kgha-1 (M2) as the sub plot. Phosphorus fertilizer was also applied at three levels of control or without application (P1), application of 75 kgha-1 (P2) and 150 kgha-1 triple superphosphate (P3), as the sub plot. The results of combined analysis showed that, mycorrhizal biofertilizer application and different irrigation treatments significantly affected the measured traits. Mycorrhizal biofertilizer application led to improved photosynthesis, stomatal conductance, transpiration and leaf temperature, as much as 20, 3.3, 9.2 and 4.2%, respectively. Photosynthesis, stomatal conductance and transpiration as affected by different irrigation regimes were decreased by increasing drought stress, but leaf temperature was increased by increasing drought stress. Different P fertilizer levels also significantly affected photosynthesis. Measured traits in AM plants had priority than non AM plants, as a consequence of enhancing nutrient uptake, extension of the root system and water status of the plants