بررسي عادت تغذيه اي گاوماهي خزري (Neogobius caspius) در سواحل استان گيلان (جنوب غربي درياي خزر)

Study on dietary habits of Neogobiuscaspius in Gilan province coasts (South Caspian Sea, Iran)

گاوماهي خزري گونه اي از خانواده گاوماهيان درياي خزر بوده كه از لحاظ اكولوژيكي به ويژه به دليل بومي بودن و قرارگرفتن در زنجيره غذايي ماهيان شكارچي اهميت دارد. هدف اصلي اين پژوهش، بررسي عادت غذايي (تنوع، اولويت، تغييرات فصلي، منطقه اي و سني) اين ماهي در سواحل استان گيلان بوده است. نمونه برداري به صورت ماهانه در 4 ساحل ليسار آستارا، انزلي، چمخاله و چابكسر و در ناحيه عمقي ساحل تا 15 متري و از مهر 84 تا شهريور 85 و با استفاده از ترال كفي صورت گرفت. نتايج بررسي بر روي 701 نمونه ماهيان تغذيه كرده نشان داد كه داراي طول كل 24 تا 176 ميلي متر با ميانگين 4/31±70/88 ميلي متر، وزن 15/0 تا 10/ 65 گرم با ميانگين 7/11±85/10 گرم و سن + 0 تا + 6 با ميانگين 4/1±96/1 سال مي باشند. شاخص هاي تهي بودن لوله گوارش 72/8 درصد، طول نسبي لوله گوارش 17/0±76/0 و شدت تغذيه 3/263±7/267 تعيين گرديد كه در ايستگاه هاي مطالعاتي، فصول سال، اعماق سه گانه و سنين مختلف ماهي تفاوت هايي را نشان دادند. مشخص گرديد گاوماهي خزري در سواحل گيلان، از 30 نوع طعمه جانوري شامل زيوپلانكتون ها (8 گروه)، كف زيان (15 گروه) و ماهيان (7 گروه) تغذيه نموده و اين ماهي عمدتاً در جواني به طور مخلوط از زيوپلانكتون ها و كف زيان ريز و پس از آن از كف زيان تغذيه مي نمايند. گاماريدها در 7/44، دوكفه اي ها در 9/38، كوماسه ها در 8/24 و كرم ها در 7/19 درصد ماهيان شكم پر مشاهده شدند. از نظر تعداد در بين كف زيان، دوكفه اي ها با 9/26، كوماسه با 9/25 درصد، گاماريده با 3/25 درصد و استراكودا با 9/10 درصد تعداد طعمه در لوله گوارش اين ماهي غالب بودند. در يك نتيجه گيري مي توان گفت كه گاوماهي خزري در منطقه مطالعاتي، متنوع خوار، گوشتخوار، كف زي خوار و مخلوط خوار (نرم تنان و سخت پوستان) مي باشد.

The Caspian goby,Neogobiuscaspius, belongs to Gobiidae family and it lives only in the Caspian Sea. Since this fish may be used as food for Caspian Sea commercial, fishes therefore this fish can be regarded as an important endemic species. The main aims of this study was studying dietary habits such as food items, preference, quantitative prey and their temporal, spatial and size changes. Sampling has been done monthly from Oct. 2005 to Sep. 2006 in four stations from depth 0-15 meters at Astara to Chaboksar stations, with bottom trawl. (In Gilan coasts in the Caspian Sea waters). The results on 701 full-gut specimens of N. caspius showed that, they have a total length of 24-176 with an average 88.70±31.4 mm, a weight 0.15-65.10 with an average 10.85±11.7 g and an age 0+-6+ with an average 1.96±1.4 years old. Coefficient vacuity, relative gut length and intensity of gut fullness were 8.72%, 0.76±0.17 and 267.7±263.3 respectively. There were significant differences between stations, seasons, sampled depths and the fish ages in studied indexes. Caspian goby was feed on 30 different preys consist of Zooplanktons (8 different groups), Benthic animals (15 different groups) and fishes (7 different groups). Young and yearlings had fed mainly mixed food (zooplankton and small benthic animals) and adults had fed mainly zoobenthose. Gammarids, Bivalvia, Cumaceae and Vormes were observed in 44.7, 38.9, 24.8 and 19.7 % of full gut studied samples respectively. Bivalvia, Cumaceae, Gammarids and Ostracoda were main preys and had the most numbers in the fish gut, 26.9, 25.9, 25.3 and 10.9 % respectively. In general, it can be concluded that, goby in studied area is euryphagous, carnivorous, benthphagous and mix-eater (molluscs-crustaceans) species.