طبقه‌بندي مناطق همگن اقليمي كشور ايران تحت تاثير تغيير اقليم و سناريوهاي انتشار گازهاي گلخانه‌اي با استفاده از تكنيك گشتاور خطي

Classification of Homogeneous Climatic Regions Under the Impact of Climate Change and Greenhouse Gas Emissions Scenarios Using L-Moments Technique in Iran

تغييرات تدريجي اقليم در جهان، باعث وقوع خشكسالي هاي پي در پي، سيلاب هاي بزرگ و توفان هاي دريايي مي‌شود. كشور ايران با قرارگرفتن در كمربند خشكي جهان از جمله كشورهايي است كه منابع آب، كشاورزي و پوشش گياهي آن به تدريج رو به زوال مي باشد. با توجه به اهميت زياد پديده تغييرات اقليمي و اثرات آن در كشور ايران، در اين تحقيق به بررسي اثر تغيير اقليم بر تقسيم‌بندي مناطق همگن اقليمي در آينده پرداخته مي‌شود. به همين منظور با استفاده از مدل Hadcm3 و تحت دو سناريوي A2 و B2 به بررسي اثرات تغيير اقليم در 40 ايستگاه سينوپتيك كشور در دوره آتي 2039-2010 پرداخته شد. سپس بر اساس سه پارامتر بارش، دماي بيشينه و دماي كمينه در دوره پايه 1990-1961 و دوره آتي 2039- 2010 و با استفاده از روش آناليز خوشه به جداسازي مناطق همگن اقليمي اوليه پرداخته شد. سپس با استفاده از روش تجزيه عاملي اقدام به تعيين موثر‌ترين پارامتر اقليمي در تعيين مناطق همگن شد. در نهايت با استفاده از مهمترين پارامتر اقليمي تاثير گذار در جداسازي مناطق همگن اقليمي و به كمك تكنيك گشتاور خطي، مناطق همگن اقليمي جداسازي شده و بهترين توزيع برازش يافته در هر منطقه همگن مشخص گرديد. نتايج تحقيق نشان دهنده نقش اثرات تغييرات اقليمي بر جداسازي مناطق همگن در كشور مي‌باشد به طوري ‌كه در دوره آتي 2039-2010 و تحت دو سناريوي A2 و B2 مناطق همگن اقليمي متفاوت از دوره پايه 1990-1961 تعيين شدند.

Gradual changes in global climate caused the repeated occurrence of droughts, floods and major sea storms. Iran is located at the dry belt of the world, including countries that their water resources, agriculture and vegetation are gradually destroying. In this study, the potential impact of climate change on variations of climatic homogeneous regions was investigated using climate change models and L-moments technique in Iran. For this purpose, the data of HadCM3 model that were resulted from GCM-runs based on the IPCC-SRES scenarios of A2 and B2 were acquired and analyzed for projection of daily Tmin, Tmax and precipitation for the projected period of 2010 to 2039. At the first, Homogeneity test was performed using Cluster Analysis (CA) measures for 40 stations of Iran in base data (1961-1990) and projected data (2039-2010) under two scenarios A2 and B2. Then Factor analysis was applied to determine main influencing variables on delineated homogeneous regions. Finally, homogeneity test was done using L-moments measures. The results illustrated that the Generalized Extreme Values (GEV) was the best-fit distribution for many homogeneity regions. The results showed climate change affects the classifying of homogeneous regions in the country. At the final step, the possible classification of homogeneous climatic regions were identified for the coming period of 2039-2010 and under two different climate scenarios A2 and B2 homogeneous 2012 regions were determined based on the 1990-1961 base period.