بررسي تجمع زيستي فلزات سنگين ضروري (آهن، مس و روي) و نيمه ضروري (نيكل، كبالت و منگنز) در بافت خوراكي ماهي كپور (Cyprinus carpio) درياي خزر

Study on bioaccumulation of essential (Fe, Cu, Zn) and semi-essential (Ni, Co, Mn) heavy metals in the edible tissue of Cyprinus Carpio of the Caspian Sea

ماهي به عنوان منبع مهم از پروتيين، چربي و ويتامين هاي مختلف در يك ر‍‍ژيم غذايي متعادل جايگاه خاصي دارد. بعضي از فلزات سنگين براي بدن انسان ضروري مي باشند اما اگر از حد مجاز بيشتر شود ضررهاي جبران ناپذيري وارد خواهند كرد. ازآنجايي كه ماهي كپور درياي خزر از نظر ارزش غذايي و اقتصادي در رديف سوم قرار دارد، لذا بررسي وضعيت بهداشت و سلامت آن از اهميت ويژه اي برخوردار مي باشد. اين تحقيق به منظور تعيين ميزان فلزات سنگين ضروري (آهن، مس و روي) و نيمه ضروري (نيكل، كبالت و منگنز) در بافت خوراكي ماهي كپور درياي خزر صورت گرفته است. تعداد 45 نمونه ماهي در منطقه شرقي حوزه جنوبي درياي خزر در چند صيدگاه جمع آوري گرديد. بعداز بيومتري، بافت خوراكي (عضله) ماهي ها جدا شده و فريزدراير گرديد. سپس نمونه ها به روش هضم اسيدي آماده سازي شده و ميزان فلزات سنگين مورد نظر با استفاده از دستگاه جذب اتمي مورد سنجش قرار گرفت . طبق بررسي هاي به عمل آمده ميانگين غلظت آهن، روي و مس با خطاي استاندارد (SE) به ترتيب برابر (11±)91/77، (14±)45/63 و (2±)11/12 و ميانگين غلظت نيكل، كبالت و منگنز با خطاي استاندارد (SE) به ترتيب برابر (3/14±)121، (34/28±)5/323 و (54/0±)29/3 ميكروگرم بر گرم وزن خشك ثبت گرديد. دراين تحقيق ميانگين غلظت فلزات سنگين به دست آمده در ماهي كپور درياي خزر بر حسب وزن تر پايين تر از حد اكثر ميزان مجاز تعيين شده از سوي سازمان بهداشت جهاني بوده است.

Fish are more important for man kinds as a source of proteins and different vitamins. Some trace elements are necessary for metabolite of human body. If concentration of these traces elements were reached high being toxic for human tissue. Cyprinus Carpio is a commercial fish (third level of fish catch) in the southern of Caspian Sea; therefore, this study was conducted to determine six heavy metals (Fe, Zn, Cu, Ni, Co and Mn) concentrations in edible fish tissue of Cyprinus Carpio in 2012-2013. Forty five samples of fish (Cyprinus Carpio) were collected during winter and spring. All samples were prepared by digesting and extracting processes and then determined using Atomic Absorption Spectroscopy (AAS) instrument. Results of current study showed that mean contents and standard error (±SE) of essential (Fe, Zn, Cu) and semi-essential (Ni, Co, Mn) trace element were registered 77.91 (±11), 63.45 (±14.00), 12.11 (±2.00) and 121 (±14), 323 (±28), 3.29 (±0.54) µg/g.dw, respectively. Metals concentrations in edible fish tissue were found in the following order: Fe > Zn > Cu > Mn > Co > Ni. In conclusion, the results revealed that a comparison with tissue quality guideline quotient (WHO) indicated that essential and semi-essential trace elements were not ecotoxicological threats.