نفي رؤيت بصري، و اثبات درك قلبي خدا در كلام امام علي (ع)

Rejection of Visibility and Proving Spiritual Perception of God in Imam Ali’s Sayings

انسان براساس فطرت خویش همیشه درپی رسیدن به خدای خویش است و نتیجۀ ‌‌این جست‌وجوها گاه به انحراف در شناخت معبود خود منجر شده است و او آن را همانند موجودات جسمانی تلقی كرده است كه اعضای جسمانی دارد و قابل رؤیت است. در قرآن كریم، رؤیت خدا با چشم سر محال دانسته شده است و معصومین‌ (ع) درجهت تبیین آن، بیاناتی فرموده‌‌اند كه سخنان حضرت امیر (ع) درمیان آنها درخشش خاصی دارد. علی (ع) در برخی از فرموده‌های خود، درك خدا را با حواس منتفی دانسته است، چه از طریق چشم باشد و چه با حواس دیگر. گاه نیز به مصداق اعلای درك اشاره كرده و رؤیت بصری خدا را محال دانسته‌اند ولی گفته‌اند كه ندیدن خدا نمی‌تواند دلیلی بر انكارش باشد. حضرت امیر (ع) در مجموعه‌ای از بیانات خود، علاوه بر رد امكان رؤیت بصری، رؤیت و درك قلبی را هم كه مقصود از آن، رسیدن به كنه ذات باری‌تعالی است، منتفی اما درك قلبی او با حقایق ایمان، برهان و دلیل و علم و قدرتش را گاه ممكن دانسته‌اند؛ كه تفاوت این دو دیدگاه اخیر در این است كه در اولی درك ذات خدا منتفی و در دومی درك باری‌تعالی با آثار و صفاتش ممكن دانسته شده است.  

Man, due to his nature, is always seeking his God. However, this search sometimes leads to some deviations. An example is to consider God as a worldly physical creature who is visible and has corporeal organs. According to The Holy Qur’an, it is impossible to see God with our eyes. Moreover, Imams, Imam Ali (PBUH) in particular, have made valuable remarks in this regard. In some of his sayings, Imam Ali (PBUH) rejects the possibility of physical perception of God whether with our eyes or other senses. He also refers to the prime evidence of perception and, accordingly, finds it impossible to see God. However, he states that the impossibility of seeing God cannot be a reason to deny Him. In some of his sayings, Imam Ali (PBUH) not only rejects the possibility of physically seeing God, but also denies the feasibility of perception of His essence. But he considers it sometimes possible to spiritually perceive God through faith, reason, wisdom, science, and signs of His power. The difference between the two viewpoints lies in the fact that the former is based on the impossibility of perception of God, while the latter regards it possible through contemplation on His traces and attributes.