مطالعه بيماري لكه سياه (آنتراكنوز) گردو در استان زنجان و ارزيابي مقاومت نسبي برخي ژنوتيپ هاي برتر داخلي و ارقام خارجي گردو نسبت به بيماري

Study of Walnut Black Spot (Anthracnose) Disease in Zanjan Province and Evaluation of Partial Resistance of Some Local and Exotic Walnut Genotypes Against the Disease

چكيده بيماري آنتراكنوز مهمترين بيماري گردو و يكي از عوامل اصلي محدود كننده توليد آن در ايران محسوب مي شود. در اين مطالعه با مراجعه به مناطق اصلي گردوكاري استان زنجان، از اندام هاي آلوده (شاخه، برگ و ميوه) نمونه برداري شد و با روش هاي معمول نسبت به جداسازي و شناسايي عوامل بيماريزا اقدام گرديد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه قارچ (Fr.) Sogonov Ophiognomonia juglandis عامل بيماري آنتراكنوز گردو، در تمامي باغات گردوي مورد مطالعه در استان زنجان وجود داشته و شدت آن بسته به منطقه نمونه برداري بين 15 تا 67 درصد متغير است. مطالعه ويژگي هاي پرگنه قارچ و اندازه گيري اندام هاي تكثيري آن در مراحل توليد مثل جنسي و غيرجنسي نشان داد كه تفاوت معني داري ميان جدايه هاي استان زنجان و جدايه هاي مطالعه شده در ساير استان هاي هم جوار وجود ندارد، ضمن اينكه، نتايج نشان دهنده هتروتال بودن اكثر جدايه هاي مطالعه شده بود. در ادامه، جهت معرفي ژنوتيپ ها و ارقام مختلف گردوي ايراني مقاوم نسبت به آنتراكنوز، درجه مقاومت نسبي آنها در گلخانه مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج ارزيابي مقاومت نسبي برخي از ژنوتيپ هاي برتر داخلي (Z53، Z63 و Z60) و برخي از ارقام خارجي (Sere، Lara، Franket، Pedro، RDM وB21) نشان داد كه كليه ژنوتيپ هاي گردوي مورد مطالعه داراي درجاتي از حساسيت به بيماري بوده وهيچ كدام از ارقام و ژنوتيپ ها كاملا مقاوم به بيماري نيستند. با اين حال، ژنوتيپ هاي ايراني حساسيت بيشتري را در مقايسه با ارقام خارجي نسبت به بيماري نشان دادند. با توجه به اهميت اقتصادي اين بيماري، حساسيت ژنوتيپ هاي داخلي و نيز محدوديت كنترل شيميايي و ساير روش هاي مديريت بيماري، غربالگري براي مقاومت به بيماري داراي اهميت زيادي در فرآيند اصلاح و معرفي ارقام گردوي كشور مي باشد. واژه هاي كليدي: آنتراكنوز، گردوي ايراني، مقاومت نسبي.

Abstract Walnut tree is one of the most important orchard and jungle trees in Iran. Itʹs world cultivation is growing up due to its plentiful uses. Meanwhile, some pests and diseases are known as the major reasons of restriction in walnut cultivation. Among walnut diseases, anthracnose is the most destructive in Iran. In this study, the main area of walnut cultivation in Zanjan were surveyed, walnutʹs infected organs (sprouts, leaves and fruits) were sampled and the disease agent was isolated and identified using ordinary plant pathological methods. The results showed that Ophiognomonia leptostyla (Fr.) Sogonov contribute to the walnut anthracnose disease, and it is permanently scattered in all Zanjan walnut orchards. Itʹs damage varies between15% to 67% in different regions. Our study on Telemorph and Anamorph phases of the fungus showed that there are no significant differences between isolates collected from Zanjan and those from other provinces in vicinity. Meantime, the results showed that the majority of the collected isolates were Heterothal. Study on partial resistance of three Iranian local genotypes (Z53, Z63 and Z60) and six exotic cultivars (Sere, Lara, Franket, Pedro, RDM and B21) showed that local genotypes were more susceptible to walnut anthracnose in comparison to exotic varieties. Although none of the varieties and genotypes was totally resistant, in comparison to introduced interior superior genotypes, exotic varieties of Persian walnut were by far in better condition against anthracnose. Key words: Anthracnose, Persian Walnut, Partial Resistance.