تخمين آستانه پايين دما و نياز گرمايي رشد و نمو كرم ساقه خوار ذرتSesamia cretica (Lep., Noctuidae) با استفاده از مدل هاي خطي "روز- درجه" و "ايكموتو و تاكايي"

Estimation of Lower Temperature Threshold and Thermal Requirements for Development of Sesamia cretica (Lep., Noctuidae) Using "Degree-days" and "Ikemoto and Takai" Linear Models

چكيده آستانه پايين دماي رشد و نمو و نياز گرمايي مراحل مختلف فنولوژيك آفات،از جمله اطلاعاتي است كه براي تهيه مدل پيش آگاهي آفات به منظور پيش بيني زمان ظهور هر يك از مراحل فنولوژيك آن در طبيعت مورد نياز است. در همين راستا، در پژوهش حاضر آستانه پايين دماي رشد و نمو (صفر رشدي) و نياز گرمايي مراحل مختلف فنولوژيك كرم ساقه خوار ذرت،Sesamia cretica Lederer با استفاده از دو مدل خطي"روز-درجه" و "ايكموتو و تاكايي" برآورد شد. طول دوره رشد و نمو مراحل نابالغ كرم ساقه خوار ذرت در پنج دماي (1±) 18، 5/20، 24، 27 و30 درجه سانتي گراد، دوره روشنايي : تاريكي، 16 : 8 ساعت و رطوبت نسبي 10±50 درصد تعيين شد. براي تغذيه مراحل لاروي آفت از ساقه هاي بريده شده ذرت استفاده شد. بر اساس شاخص هاي آماري، ازبين دو مدل مورد بررسي، مدل ايكموتو و تاكايي نياز گرمايي و آستانه پايين دماي رشد و نمو كرم ساقه خوار ذرت را با دقت بالاتري نسبت به مدل خطي روز-درجه برآورد نمود. بر اساس تخمين مدل ياد شده، آستانه پايين دماي رشد و نمو مراحل رشدي تخم، لارو، شفيره و كل دوره نابالغ كرم ساقه خوار ذرت به ترتيب97/13، 45/13، 57/12 و 27/13 درجه سانتي گراد و نياز گرمايي مراحل ياد شده به ترتيب 44/68، 73/328، 16/140 و 43/537 روز- درجه سانتي گراد بود. واژه هاي كليدي: دماي صفر رشدي، زمان فيزيولوژيك رشد و نمو، مدل خطي، Sesamia cretica

Abstract In order to provide a phenological forecasting model, estimation of lower temperature threshold and thermal requirements are necessary. Therefore, current study was carried out to estimate lower temperature threshold and thermal requirements of Sesamia cretica Led., using Degree-days and Ikemoto and Takai linear models. Developmental times of the corn stem borer immature stages were determined at five constant temperatures, 18, 20.5, 24, 27, and 30 (±0.5)?C, a photoperiod of 16L : 8D h and 50±10% relative humidity. Cut corn stems were used for feeding of the larvae. Between examined linear models, Ikemoto and Takai model was estimated thermal constant and lower temperature threshold for development of S.cretica more precisely than Degree-days model. Based on the estimations of Ikemoto and Takai linear model, lower temperature threshold of egg, larva, pupa and overall immature stages of S. cretica were 13.97, 13.45, 12.57 and 13.27 ?C respectively, and thermal requirements were 68.44, 328.73, 140.16 and 537.43 degree-days for above mentioned immature stages, respectively. Key words: Linear model, Physiological development time, Sesamia cretica, Zero development Temperature.