بررسي غشاها و فرايندهاي غشايي مورد استفاده در تصفيه خون

يكي از مهم‌ترين كاربردهاي فرايندهاي غشايي، همودياليز )تصفيه خون بيماران داراي نارسايي كليوي( است. مدول غشايي مورد استفاده از نوع الياف توخالي است كه خون و محلول دياليز به ترتيب در داخل و خارج الياف و در خلاف جهت يكديگر حركت مي‌كنند. ايده‌آل آن است كه اولاً خواص غربالي غشا مورد استفاده به گونه‌اي باشد كه مطابق با عملكرد كليه طبيعي به دفع سموم بپردازد و ثانياً از سازگاري خوني بسيار خوبي برخوردار باشد. در ضمن برخورداري غشا از پايداري زياد حرارتي و شيميايي در صورت تمايل به استفاده مجدد از آن، ضروري است. براي نيل به اين اهداف، استفاده از فرايندهاي با دبي زياد و استفاده از غشاهايي با پايه پليمري آبگريز و داراي مقاومت حرارتي و شيميايي زياد كه حاوي لايه اي غني از افزودني‌هاي آبدوست در فصل مشترك با خون هستند، بسيار مورد توجه قرار گرفته است. البته غشاهاي همودياليز ساخته شده از ماده اوليه سلولز استات از مزيت‌هايي چون سازگاري خوني به نسبت مناسب و ارزاني برخوردارند و عيب عمده آن‌ها عدم پايداري حرارتي و شيميايي است كه مانع از استفاده مجدد آن‌ها مي‌شود. ساخت اين غشاها، با استفاده از روش تغيير فاز صورت گرفته و گاهي با هدف افزايش سازگاري خوني آن اجزاي شيميايي خاصي بر سطح آن پيوند زده مي‌شود. در اين مقاله، ابتدا به بررسي تاريخچه توسعه دستگاه‌هاي همودياليز و عملكرد ايده‌آل آن‌ها پرداخته و در ادامه، انواع مختلف فرايندهاي همودياليز و مدول و جنس غشاهاي به كار رفته در آن‌ها مورد بررسي قرار مي گيرد.