كليدواژه :
اعتبار منبع , تحليل فهرستي , محدّثان متقدّم امامي , نقد حديث , منابع حديثي
چكيده فارسي :
از جمله ويژگي‌هاي بارز حديث شيعه، نگارش آن در همان عصر صدور و حضور ايمه(ع) است. در اين بازه زماني آثار فراوان حديثي با عنوان‌هايي چون «كتاب»، «اصل»، «جز » و «نسخه» فراهم گرديد كه جايگاهي خاصّ در نظام حديث‌پژوهي متقدّمان امامي داشتند. ايشان در جريان احراز صدور احاديث، با تكيه بر نظام «قراين» از نشانه‌هاي متعدّدي استفاده كرده‌اند كه بخش قابل توجّهي از آن‌ها را مي‌توان تحت عنوان «منبع‌شناسي» مشاهده كرد. آنان گاه به دلايل و شواهد مختلف، نوشته‌اي حديثي را قابل اعتماد مي‌پنداشته و در نتيجه احاديث آن را نيز معتبر قلمداد مي‌كردند. ظاهراً ويژگي‌هاي خود اين منابع ـ فارغ از مولّفان آن‌ها ـ در اعتبارشان نقشي حايز اهميت داشته است. اين نوشتار مي‌كوشد تا ضمن اشاره به توجه قدما به نشانه‌هاي اعتبار منبع، با مطالعه تحليلي و نقد تاريخي گزارش‌هاي باقي مانده از متقدّمان امامي و با تاكيد بر خصوصيات خود منابع حديثي، به مهم‌ترين نشانه‌هاي اعتبار منبع مكتوب نزد ايشان پرداخته و شواهد هر يك را با نمونه‌هاي متعدّدي تبيين نمايد. عرضه كتاب بر امام و تاييد آن، مقبوليّت كتاب نزد محدّثان و مدارس حديثي، شهرت كتاب و موافقت با كتب معيار، از جمله ويژگي‌هايي است كه سبب اعتبار منابع حديثي، نزد محدّثان متقدّم امامي بوده است.
چكيده لاتين :
Writing of Sh?‘? traditions in the same Imams’ (P.b.u.h) era is one of the prominent characteristics of these traditions. In this era, a lot of works were produced titled “Book” (Kit?b), “Original” (A?l), “Component” (Joz’) and “Version” (Noskhah), and etc. that played a significant role in the early Im?m? ?ad?th scholars’ tradition studies. Relying on the systematic method called "evidential system", the scholars used several evidences in the evaluation of traditions, of which some significant proportion can be titled “source cognition”. Sometimes, depending on different reasons, they considered some writings reliable thereupon the ?ad?ths included in these writings were regarded “reliable” too. Regardless of the specifications of their authors, the features of these sources, themselves, have played an important role in their validation. In addition to indicating the earlier scholars’ attention to the evidences of source reliability, this paper, through analytical study and historical analysis of earlier reports remained, attempts to provide an appropriate answer to this question with an emphasis on “source features”. It also attempts to address the major indications of authentic writings and to illustrate the evidences of each one with a few examples. Some of the features of ?ad?th books that affected their validation were to submitting the book to the Imam and its verification by him, acceptability of the book by ?ad?th scholars and schools, reputation of the book and its agreement with standard books.
