عقل و نقل در ديدگاه سيد مرتضي و پي جويي رابطه آن دو در اثار او

Sayyed Mortazaʹʹs Veiws on the Relation of Reason and Narration

سيد مرتضي(ره) عالم بنام اماميه در قرن‌هاي چهارم و پنجم و صاحب‌نظر در حوزه‌هاي مختلف علوم اسلامي از قبيل فقه، اصول، كلام، حديث و تفسير قرآن، قايل به ترجيح وجوه عقلي در نقد و تبيين احاديث است. اين مقاله ضمن بررسي جايگاه عقل و نقل نزد وي و تبيين اصول عقلاني مورد استناد او، به كشف رابطه عقل و نقل از ديدگاه اين عالم عقلگرا پرداخته و نشان داده است كه او از عقل براي نقد دروني نقل ياري مي‌جويد و آن رواياتي را كه با احكام بديهي عقل در تضاد است، يا تاويل مي‌كند و يا در صورت عدم قبول تاويل، از پذيرش آن سرباز مي‌زند. همچنين او در مواضعي براي هريك از دو منبع معتبر معرفت ديني، يعني نقل و عقل، نقش استقلالي قايل است و در مواردي آن دو را مويد يكديگر مي‌داند و در برخي موارد نيز به تعبّد در برابر نقل قطعي حتي با وجود غرابت ذهني آن ملتزم است.

sayyed mortaza is one of the noble imami scholors in 4-5th century and an specialist in some different Islamic disciplines such as Fegh, Kalam, Tafsir. He believed the preference of reason in explaining and criticizing of the traditions. This article addresses his views on relation of reason and narration. He uses reason to criticize and interpret narrations. Reason in his view has an independent roll and sometimes it helps narration and sometimes narration helps it to express the correct meaning of religious ideas.