روش علامه طباطبايي در تفسير«البيان في الموافقه بين الحديث و القرآن» در مقايسه اجمالي با تفسير «الميزان»

Interpretive Method of Allamah Tabatabaei in “Al - Bayan” compared with “Al-Mizan Interpretation”

عموم محقّقان، علامه طباطبايي را بيشتر با كتاب الميزان في تفسير القرآن مي‌شناسند؛ امّا آنچه درباره ايشان كمتر بيان شده، آن است كه اين مفسّر بزرگِ قرن، قبل از نگارش اين تفسير، كتاب تفسير البيان في الموافقه بين الحديث و القرآن را به رشته تحرير در آورده است. سوالي كه در اينجا مطرح است آن است كه علّت اين تاليف دوباره تفسير چيست؟ در اين مقاله با روش توصيفي ـ تحليلي به روش شناسي تفسير البيان و مقايسه اجمالي آن با تفسير الميزان و نيز ويژگي‌هايي كه اين تفسير را از تفسير الميزان متمايز ساخته است، مي-پردازيم. به نظر نگارندگان، از آنجا كه تاليف كتاب از سوي علامه طباطبايي بنابر موقعيت شناسي و درك نيازهاي روز بود؛ زماني كه وي هجمه شديد دشمنان براي نشان دادن مخالفت قرآن و احاديث را مشاهده كرد، براي پاسخگويي به اين ياوه‌گويي‌ها تفسير البيان را تاليف كرد. همين مفسّر، زماني كه خرده‌گيري مخالفان شيعه نسبت به فقدان يك تفسير فاخر اجتهادي و جامع در ميان شيعه را مشاهده كرد، به تاليف تفسير الميزان همّت گماشت. همچنين وي در عين اينكه به مسايل عقلي در اين تفسير توجه ويژه داشت، از پرداختن به روايات نيز غافل نبود و معتقد بود اساس روش او در اين تفسير، همان روشي است كه ايمه(ع) در روايات ما را به آن رهنمون شده‌اند. لذا مي‌توان گفت كه تفاوت دغدغه اصلي علامه در زمان تاليف اين دو اثر فاخر، موجب تفاوت هاي شكلي و ساختاري ميان آن‌ها شده است.

Most of the scholars, know Allamah Tabatabaei mostly through his interpretation "Al–Mizan–fi–tafsire–al-Quran”. But what is less expressed about him is that: he had written the interpretation “Al-Bayan” before writing the “Al - Mizan”. The question here is: what is the cause of authoring "Al–Mizan”? In this paper, with descriptive – analytical method, we focus on the methodology of "Al-Bayan Interpretation", and briefly compare it to the "Al-Mizan interpretation", and also determine the features that has made this interpretation distinguished from "Al–Mizan”. According to the article, since Allamah-Tabatabaei authored his books according to his understanding of the daily needs, when he observed the severe attack of Islam enemies to the Quran and Hadith, wrote “Al-bayan” to defend against the attack. He authored “Al-mizan”, when he saw the lack of a fine, intellectual and comprehensive interpretation among the Shia. It is worth noting that while he gave a particular attention to the logical issues in this interpretation, he didn’t neglect to consider the narratives. The way based on which he wrote his interpretation was the same way to which our imams have leaded us. One can say his different concerns at the time of writing these two fine works, is the cause of structural and formal difference between the two.