كندوكاوي پيرامون انديشة سياسي آيت‌الله سيدمحمود طالقاني حد واسط مكتب قم و نجف

A Research on Ayatollah Sayyid Mahmoud Taleqani’ Political Thoughts: A mid-line between the School of Qom and Najaf

چكیده در این مقاله ضمن تشریح مكتب نجف و مكتب قم در مقام دو مكتب مهم و تأثیرگذار در تاریخ حوزه‌های علمیه، مبانی اندیشة سیاسی آیت‌الله طالقانی به‌تفصیل بررسی و در نهایت نتیجه‌گیری می‌شود كه وی حد واسط این دو مكتب به حساب می‌آید. مكتب نجف از كهن‌ترین مكاتب حوزه‌های علمیه است و از دیرباز به منزلة جریانی شناخته می‌شود كه به دنبال تعمیم ولایت فقها در عصر غیبت در حوزة سیاست نبوده است. آخوند خراسانی را نماد این مكتب می‌دانند. مكتب قم نیز در جایگاه یكی از مكاتب مهم تاریخ حوزة علمیة قم قرار دارد كه مؤسس آن امام خمینی (ره) است و شاخصة اصلی آن تعمیم ولایت در حوزة سیاست به شكل نظریة مترقی ولایت مطلقه و فقیه است كه همان شكل تكامل‌یافته‌تر مكتب سامراست. از این‌رو آیت‌الله طالقانی در مكتب فقهی خود گرایش آشكاری به مكتب نجف و بزرگان آن از جمله میرزای نائینی دارد و از همین‌رو رسالة تنبیه‌الامه وی را حاشیه‌نویسی كرده است، اما در عمل به گونة روشنی بر همراهی با نماد مكتب قم (امام خمینی) تأكید دارد. به گونه‌ای كه یكی از السابقون انقلاب محسوب شده است و تلاش‌های نظری آشكاری نیز برای معرفی اسلام به منزلة اندیشه‌ای اجتماعی و مخالف سكولاریسم دارد.

In this article, after reviewing Qom and Najaf schools as the two prominent and influential schools in the history of seminaries, Ayatollah Taleghani’s principles of political thoughts were thoroughly analyzed and finally it was concluded that he is regarded as taking a middle position between the two schools. The School of Najaf is one of the oldest schools of seminaries which has always been known as a movement that has not pursued the political authority of Islamic jurists (Wilāyat-i Faqīh) in the occultation of Imam Mahdi and Akhund Khorasani (Mohammad-Kazem Khorasani) is the symbol of this school. The key feature of “The School of Qom”, as a prominent school in the history of Qom seminary established by Imam Khomeini, is the expansion of Velayat in politics as a modern theory of the supreme wilāyat and Wilāyat-i Faqīh which is the more advanced and evolved form of The School of Samarra. Hence, however, Ayatollah Taleqani in his School of Faqih openly shows a tendency to Najaf School and its leaders including Mirza-ye Naʹini and that is why he has annotated his treatise titled “Allameh Discipline and Transcendence Malt” in practice he obviously emphasizes the support for the symbol of the School of Qom- Imam Khomeini. All this lead to his being considered as the revolution long-time friend (Asubequon). He has also made all-out theoretical efforts to introduce Islam as social and political and anti-secular doctrine.