نسبت تأليفات بلاغي شرف‌الدين رامي با اشعار سبك عراقي

Comparing Rhetoric Writings of Sharafeddin Rami with Araqi Style Poems

وقتی از بلاغت در سدۀ هشتم هجری و هم‌زمان با دورة رواج سبك عراقی در شعر پارسی سخن به‌میان می‌‌آید توجه به شرف‌الدین رامی و تألیفات بلاغی وی ناگزیر است. از رامی سه اثر در بلاغت بر جای مانده است: تحفة‌الفقیر یا بدایع‌‌الصنایع، حقایق‌‌الحدایق، و انیس‌العشاق. مشخصة كلّی این آثار، مانند دیگر آثار بلاغی سده‌‌های هفتم تا نهم هجری، عمدتاً، تقلید‌‌ها و تحریر‌‌هایی است از كتاب‌‌های بلاغی پیشین، یعنی آثار رادویانی، وطواط، و شمس قیس رازی. به موازات توجه به سیر تاریخی تحولات بلاغی، تحلیل نوآوری‌‌های بلاغیون در هر دوره در ارتباط با تحولات زیبایی‌‌شناسی شعر آن دوره ضروری و نمایانگر میزان توانایی نظریات نوظهور بلاغی در نقد زیبایی‌‌شناسیك شعر پارسی است. آیا آرای مطرح‌شده در آثار بلاغی شرف‌الدین رامی منطبق با تحولات شعر سبك عراقی است؟ برای پاسخ به این سؤال، آثار بلاغی رامی تحلیل شده و، در ضمن آن، به میزان نسبت نظریات بلاغی مطرح‌شده در آن‌ها با شعر سبك عراقی پرداخته شده است

When it comes to rhetoric in the 14th century AD, concurring with the period in which the Araqi style became highly common in Persian poetry, one cannot but mention Sharafeddin Rami and his rhetoric writings. There remain three works by Rami: Tohfat al-Faqir, or Badayeʹ al-Sanayeʹ, Haqayeq al-Hadayeq, and Anis al-Oshaq. Like other rhetoric works between the 13th and the 15th centuries, these works are generally characterized by their predominant imitations and writings from previous rhetoric books, such as those written by Radviani, Watwat, and Shams Qeis Razi. While taking into account the historical trend of rhetoric developments, an analysis of innovations by rhetoricians at each stage deems necessary in relation with the aesthetic developments of poetry at that stage. It also represents the capability level of newly-emerged rhetoric theories in criticizing Persian poetry aestheticism. Do the comments mentioned in the rhetoric works of Sharafeddin Rami match the developments in Araqi style poetry? To answer this question, the rhetoric works of Rami were analyzed, and in the meantime, the level of rhetoric theories within them in relation with Araqi style poetry was highlighted.