تحليل روان‌شناختي‌‌ ـ سياسي داستان سياوش

Psycho-Political Analysis of the Story of Siavash

داستان سیاوش یكی از مهم‌ترین داستان‌‌های شاهنامه است كه می‌‌توان آن را از جنبه‌‌های مختلف داستانی، اخلاقی، عاشقانه، روان‌شناختی‌‌ و سیاسی بررسی كرد. هدف از نگارش این مقاله، بررسی نقش سیاست و قدرت‌‌خواهی در این داستان، با تكیه بر روان‌شناسی شخصیّت است و روش تحقیق نیز تحلیلی و توصیفی است. این پژوهش شامل دو بخش است: در بخش نخست، از نظر روان‌شناختی‌‌، شخصیّت سودابه و سیاوش به عنوان دو شخصیّت اصلی داستان بررسی شده‌‌اند و در بخش دوم، نقش انگیزه‌‌های سیاسی و قدرت‌‌خواهی در پیرنگ و كشمكش‌‌های داستان، مورد واكاوی قرارگرفته و علّت رفتارهای سیاسی شخصیّت‌‌های داستان به خصوص سیاوش و سودابه بر اساس تیپ شخصیّتی آن‌‌ها و مسائل روان‌شناسی تحلیل شده است. سودابه با توجّه به تیپ شخصیّتی‌‌اش ـ پرشور ـ كاری می‌‌كند كه سیاوش از دربار كاووس بیرون رود. سیاوش نیز شخصیّتی محتاط و بدگمان ـ مراقب ـ دارد. این موضوع سبب می‌‌شود كه وی نیز نتواند چندان با كاووس و سودابه رابطة درستی برقرار كند و رفتار سیاسی مناسب از خود نشان دهد. افراسیاب به دلیل سوءظن دستور به كشتن سیاوش می‌‌دهد و گرسیوز به سبب عقدة حقارت و تحقیر شدن از جانب سیاوش، سعی می‌‌كند از او انتقام بگیرد.

The story of Siavash is one of the most important stories of Shahnameh. This story can be analyzed from anecdotal, ethical, romantic, psychological, and political perspectives. This study adopts a descriptive-analytic methodology to investigate the role of politics and power in this story from a psychological outlook. This paper is made up of two sections. The first section addresses the characterization of Sudabeh and Siavash from a psychological perspective. The second section deals with motives of power in the plot and conflicts of the characters that are analyzed based on their personality types and psychological issues. Due to her dynamic character, Sudabeh persuadesSiavash to abandon Kai-Kavousʹ court. On the other hand, Siavash has a cautious, skeptical and careful character, and, due to this kind of personality, he cannot develop a good relationship with Kai-Kavous and Sudabeh, nor can he demonstrate an appropriate behavior.Afrasiyab, suspicious of Siavash, orders his killing, and Garsivaz intends to take revenge on Siavash after feeling the inferiority complex caused by him.