ارزيابي نتاج حاصل از تلاقي ژنوتيپ هاي برتر داخلي بادام و رقم تونو از لحاظ خودسازگاري و ويژگي هاي كمي و كيفي ميوه و مغز

Evaluation of Offspring Obtained from Crossing Between Superior Local Genotypes of Almond and ʹʹTuonoʹʹ Cultivar from the Viewpoint of Self-compatible Quantitative and Qualitative Characteristics Fru

بادام (Prunus dulcis L.) از گونه هاي اقتصادي جنس پرونوس و از خانواده رزاسه است. خودناسازگاري و كيفيت پايين ميوه و مغز از مشكلات مهم در بادام مي باشند. بنابراين شناسايي ارقام خودسازگار با كيفيت مناسب ميوه و مغز براي كشت وسيع و تجاري بادام ضروري است. در اين مطالعه در ابتدا با روش ميكروسكوپ فلورسنت 50 ژنوتيپ بادام كه حاصل تلاقي ژنوتيپ هاي خودناسازگار داخلي و رقم خودسازگار تونو بودند مورد ارزيابي قرار گرفتند و در نهايت 11 ژنوتيپ خودسازگار، 3 ژنوتيپ مشكوك و بقيه خودناسازگار تشخيص داده شدند. سپس به منظور ارزيابي تنوع مورفولوژيكي ژنوتيپ هاي بادام 22 صفت رويشي و زايشي مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج نشان داد، ژنوتيپ هاي مورد بررسي از نظر كليه صفات مورد مطالعه با يكديگر تفاوت معني داري داشتند. تجزيه عامل هاي صفات مورد بررسي را به 8 عامل كاهش داد كه در مجموع 04/91 درصد از واريانس كل را توجيه نمودند. براساس نتايج تجزيه به عامل ها، ويژگي هايي ازجمله اندازه هسته، ميزان چين وچروك روي مغز، طول مغز، ميزان سختي پوسته چوبي، نقوش روي پوسته چوبي و ضخامت مغز بيش ترين سهم را در تفاوت بين ژنوتيپ ها نشان دادند. در نهايت پس از ارزيابي صفات مورد مطالعه، ژنوتيپ هاي شماره 6، 15، 20، 25 و 46 از نظر صفاتي ازجمله متوسط وزن ميوه و مغز نسبت به بقيه ژنوتيپ ها برتري نسبي نشان دادند. ژنوتيپ شماره 15 و 25 علاوه بر داشتن صفات خوب وزن ميوه و مغز، خودسازگار نيز بود.

Almond (Prunus dulcis [Webb] D.A. Mill) is an economically important species of genus Prunus. Self-incompatibility and low quality fruit are the most important limitative problems for fruit set and cropping in almond tree. In this study, 50 almond genotypes obtained from crossing between some superior self-incompatible local genotypes and ʹTuonoʹ (self-compatible cultivar) were analyzed with fluorescence microscope method. Results showed that 11 genotypes were self-compatible, three genotypes were questionable and others were recognized as self-incompatible. To evaluate morphological diversity, twenty-two vegetative and generative characteristics were evaluated. Results indicated that all characteristics were significantly different among examined genotypes. Factor analysis divided genotypes into eight factors that covered 91.04 from total variance. Results Factor analysis indicate characteristics such as: kernel wrinkles, nut size, kernel length, shell thickness, shell pattern and nut diameter had highest effect on genotypes diversity. Finally, genotypes 6, 15, 20, 25 and 46 were introduced as superior ones based on their nut weight and kernel characteristics. Genotype No. 15 and 25 was self-compatible in addition of having good fruit and nut characteristics.