چند به اصطلاح دست‌نامة آموزشي از مجموعه دست‌نويس‌هاي مانويِ تورفان در برلين

A Few So-Called Educational Handbooks of Turfan Manichaean Collection in Berlin

در این مقاله، چهار قطعة تاكنون منتشرنشده از مجموعه دست‌نویس‌های مانویِ بازیافته از تورفان با شناسة M409b، M1206، M7380، و M1571a كه در فرهنگستان علوم براندنبورگ (برلین) نگهداری می‌شود قرائت، ترجمه، و تفسیر شده است. این قطعات، كه مشتمل بر الفبای مانوی با ترتیب ابجدی‌اند، در واقع برای نوآموزان سغدی، كه قصد داشتند شعرِ بیت‌دارِ پارتی تصنیف كنند، نوعی دست‌نامۀ آموزشی بوده‌اند. در این پژوهشِ كاملاً نو، به نظام ابجدی متن‌های مانوی و علت وجود برخی از نویسه‌های غیر ابجدی، به‌ویژه علت وجود حرف (پس از قرشت)، در فهرست‌های الفبایی پرداخته شده و فنون كاتبان برای آموزش شاگردان تجزیه و تحلیل شده است. در پیوست، دست‌نویس مانویِ نویافته‌ای از نیشابور، كه همانند قطعات تورفان دست‌نامه‌ای آموزشی بوده، بررسی شده است.

In this article, four unpublished Manichaean manuscripts of the Turfan collection(M1571a, M409b, M1206 and M7380) preserved in Berlin-Brandenburg Academy ofSciences and Humanities (BBAW) are read, translated and interpreted. The piecescontaining the Manichaean alphabet in the abecedarian order had been in fact a type ofeducational handbook for the Sogdian beginners who intended to compose anabecedarian versified text. The article deals with the abecedarian system of theManichaean texts as well as the reason/s for the presence of some non-abecedariancharacters, particularly the letter (after qršt) in the alphabetic lists. The techniqueswhich a Manichaean Sogdian scribe could apply as an option to teach the students arealso analyzed. In the appendix, a newly-found Manichaean manuscript from Neyšābūr,which was likewise used as an educational handbook, is studied.