بررسي پتانسيل كاني‌سازي تيپ ماسيوسولفايد در پهنه جنوبي البرز مركزي (شمال تهران)

Potential study of massive sulfide mineralization in southern central Alborz zone (North of Tehran)

محدوده مورد مطالعه در شمال استان تهران قرار گرفته است. اين محدوده بخشي از رشته كوه البرز مركزي محسوب مي‌شود. توده‌هاي نفوذي (با تركيب بازيك) و خروجي موجود در اين منطقه با سن ايوسن پسين سبب بروز دگرساني در منطقه شده است. در اين محدوده كاني‌زايي فلزي به طور جزيي صورت گرفته و آثاري از كاني‌سازي طلا، مس و سرب در حوالي دربند و پس قلعه وجود دارد. ميزان كاني‌سازي سرب و روي در منطقه (پس قلعه) به ترتيب تا 5 درصد و تا 3 درصد و طلا و نقره به طور متوسط 600 و 10 پي‌پي‌ام مي‌باشد. ميزان طلا و نقره به ترتيب 25 و 65 گرم در تن نيز گزارش شده است. سنگ‌شناسي غالب اين منطقه شامل سنگ‌هاي آذرآواري سازند كرج با سن ايوسن مي‌باشد، با درنظر گرفتن اين مهم كه بين دو بخش شيل‌هاي پاييني و ليتيك توف‌هاي موجود، افق چينه شناسي مناسبي جهت كاني‌سازي وجود دارد و نيز با توجه به موقعيت ساختاري منطقه، شرايطي مناسب جهت تشكيل كانسارهاي ماسيوسولفيد تداعي مي‌شود. حضور دگرساني‌‌هاي سريسيتي، رسي و پروپيليتيك در منطقه، نحوه قرارگيري اين دگرساني‌ها نسبت به يكديگر، نحوه و نوع كاني‌سازي (پيريت، كالكوپيريت، گالن و اسفالريت به صورت غالب در كنار ژاسپروييدها در مركز محدوده و كانه‌هاي منگنز و باريت در نواحي كناري)، توالي و زون‌بندي كانه و كاني‌هاي نامبرده، همچنين وجـود لايه‌بـندي ظـريف در توف‌هـاي دگرسان شده سيليسي‌ـ فلدسپاتي حاوي كاني‌سازي، كاني‌سازي نواري ظريف لايه پيريت در اين توف‌ها، پتانسيل كاني‌سازي طلا به همراه كاني‌هاي سولفيدي و حضور فازهاي گرمابي به عنوان يك فاز كاني‌سازي تاخيري، با افزايش ناگهاني عيار طلا، وجود پديده‌هايي همانند برش‌هاي گرمابي و رگه- رگچه‌هاي سيليسي، كه بخش ماسيوسولفيد را قطع كرده‌اند، عمده‌ترين شواهد صحرايي اين موضوع مي‌باشند. همچنين هاله‌هاي ژيوشيميايي كه گسترشي در حدود 150 متر دارند نيز، نشانه‌هاي غير قابل انكاري بر اين واقعيت هستند كه كاني‌سازي پلي‌متاليك در منطقه مي‌تواند از نوع ماسيوسولفيد باشد و روندي مشابه با روند كانسارهاي ماسيوسولفيد نوع كروكو داشته باشد.

The study area is located in north of Tehran province. This area is a part of central Alborz zone. Intrusive (basic) and extrusive bodies of late Eocene, have caused several alteration zones. Au- Cu and Pb-Zn mineralization evidences have been found in Darband and Pass-Qaleh areas. The average grade of Pb and Zn in this area is 5% and 3% and the average of Au-Ag is 600 – 10 ppm respectively. Also the rate of 25 and 65 gram per tons has been reported for Au – Ag in this area. Main lithology of this area are volcano-sedimentary rocks of the Eocene. Considering the fact that there is an appropriate stratigraphic situation between lower shale and lithic tuffs for mineralization and due to structural conditions of the area, the conditions of massive sulfide ore forming (Kuroko type) are provided.The major and most important field evidences of this opinion are: The presence of propylitic, serisitic, argillic alterations and their placement; the mineralization type (pyrite, chalcopyrite, galena, sphalerite, jasperoides and Mn-bearing minerals and barite and its sequences and zoning; the existence of thin layers of pyrite in silicified tuffs; Gold mineralization in sulfides minerals; the existence of late hydrothermal phases with increasing of gold ratio and the presence of hydrothermal breccia and silicified veinlet which cut the massive sulfides. Inaddition, geochemical halos which have extended about 150 meters lead to a polymetalic massive sulfide mineralization that is similar to Kuroko type mineralization.