بررسي رفتار تغييرشكلي سرپانتينيت هاي آميزه افيوليتي بافت (استان كرمان) و تاثير آن در توانايي لرزه خيزي منطقه

Investigation of deformational behavior of serpentinites in Baft ophiolitic mélange (Kerman Province) and its effects on the seismic potential of the region

مجموعه افيوليتي بافت در امتداد دو گسل بزرگ بافت و شهر بابك در جنوب استان كرمان قرار گرفته و در حال حاضر به صورت يك آميزه رنگين ديده مي شود كه خميره آن سرپانتينيت است. مطالعات پتروفابريكي انجام شده بر روي سرپانتينيت هاي اين منطقه، نشان مي دهد كه آن ها از نظر تشكيل، يك تاريخ 5 مرحله اي را از زمان تشكيل تا جايگيري در وضعيت فعلي پشت سر گذاشته اند كه به ترتيب عبارتند از: سرپانتينيتي شدن درجاي پريدوتيت هاي اوليه در كف اقيانوس، تغييرشكل پلاستيك در رخساره شيست سبز كه احتمالاً به دليل فرورانش پوسته اقيانوسي نايين-بافت صورت گرفته، آغاز صعود دياپيريك سرپانتينيت ها با شرايط رژيم تغيير شكل پلاستيك، قرارگرفتن در شرايط رژيم تغيير شكل پلاستيك- شكنا و در نهايت، تحمل تغيير شكل شكنا و جايگيري در نزديكي سطح زمين. تجزيه-هاي الكترون ميكروپروب سرپانتين هاي حاصله نشان مي دهد كه تركيب محلول هاي سازنده سرپانتين در هر مرحله، متفاوت است. عناصر سازگار مانند نيكل، كروم و يا منيزيم در هر مرحله تفاوت واضحي دارند، اما عناصر ناسازگار مانند سديم و يا پتاسيم تفاوت چنداني نشان نمي دهند. اين سنگ ها در مقابل استرس هاي وارده، سه رفتار متفاوت را از خود نشان داده اند كه شامل مكانيزم هاي تغيير شكل نوع پلاستيك، پلاستيك- شكنا و شكنا است كه دو مورد اولي با زمين لرزه هاي كوچك و يا بدون ايجاد هيچ لرزه اي همراه هستند، درحالي كه تغييرشكل نوع سوم باعث ايجاد زلزله-هاي كوچك تا بزرگ مي شود. تمامي شواهد ساختاري حاصل از تغييرشكل هاي مذكور در همه مقياس ها قابل تشخيص است. ساختارهاي پلاستيك فراگير موجود در سرپانتينيت هاي آميزه رنگين بافت، موجب گرديده كه در اين منطقه، حركت در طول گسل هاي بزرگ بافت و شهر بابك تا حدود زيادي مستهلك شده و با زلزله هاي بزرگ همراه نباشد. اين توجيه با آمار زلزله هاي اين منطقه نيز تاييد مي گردد. با توجه به تحقيقات فوق، مي توان پيش بيني نمود كه احتمالاً در آينده نيز وارد آمدن استرس به اين سرپانتينيت ها، نبايد با زلزله هاي بزرگي همراه باشد.

Baft ophiolite complex is located along Baft and Shahr-e-Babak major faults in south of Kerman Province and known as a colored mélange with a serpentinite matrix. Petrofabric studies on serpentinites in this area show that serpentinites passed through five stages from the time of formation until present day. These stages include: Initial static serpentinization of peridotites in ocean floor, ductile deformation in greenschist facies condition (probability due to subduction of oceanic crust), another ductile deformation during diapiric uprise of serpentinites, ductile-brittle deformation condition stage and finally, brittle deformation regime during emplacement at near earth surface. Electron microprobe analyses show that there are some differences between the compositions of serpentines in each stage. Compatible elements such as Ni, Cr and Mg show distinct variation, while incompatible elements such as Na and K are relatively similar. These rocks behave in three ways against to stresses including ductile, ductile-brittle and brittle deformation mechanism. The first and the second ones are associated with small or without any earthquakes, while the latter, and led to small and big earthquakes. All of the above structural features are distinguishable in different scales. Distributed ductile structures in serpentinite of Baft colored mélange result in movements along big faults of Baft and Shahr-e-Babak become amortize to some noticeable extent. This is also confirmed by earthquake statistics of this region. Regarding the obtained results, we can predict that in the future, if these serpentinites are subjected to stress, there won’t probably be any tremendous earthquakes in this region.