بررسي مهارت مدل RegCM در برآورد تبخيرتعرق پتانسيل در اقليم گذشته و دوره 2021-2035، بررسي موردي: ايستگاه مشهد

Evaluation of the RegCM regional model in estimating potential evepotranspiration during the past climate and the period of 2021-2035: Case study of Mashhad

برآورد تبخيرتعرق يك نياز بنيادي در اجراي مدل‌هاي اقليمي به‌ويژه در بخش محاسبه شارهاي سطحي است. در سال‌هاي اخير با توسعه مدل‌هاي اقليمي جهاني و منطقه‌اي امكان پيش‌بيني‌هاي بلند‌مدت اقليمي و برآورد براي اين كميت در اقليم آتي بيشتر فراهم شده است. دراين پژوهش، توانايي نسخه 3 مدل اقليمي منطقه‌اي RegCM در برآورد ميزان تبخيرتعرق پتانسيل در اقليم گذشته يا دوره پايه (1961-1985) و چشم‌انداز آينده (2021-2035) در ايستگاه مشهد ارزيابي شده است. براي اِعمال شرايط مرزي و اوليه موردنياز اجراي مدل RegCM، از خروجي‌هاي مدل بزرگ‌مقياس EH5OM استفاده شد. به علت‌‌ نبود دسترسي به داده‌‌هاي شرايط مرزي سناريوهاي گسيل متفاوت، پيش‌بيني مقدار تبخير تعرق در دوره آينده، با فرض سناريوي گسيل A1B (تاكيد اين سناريو بر استفاده متعادل از انواع منابع انرژي در دوره‌‌هاي آينده است) صورت گرفت. توان تفكيك مكاني مدل برابر با 50 كيلومتر در نظر گرفته شد. به علت‌‌ نبود دسترسي به داده‌هاي واقعي تبخيرتعرق پتانسيل در منطقه، تبخيرتعرق تجربي محاسبه شده به روش پنمن-مانتيت براي صحت‌سنجي پيش‌بيني‌‌هاي مدل مورد استفاده قرار گرفت. نتايج حاصل نشان داد كه مدل RegCM بدون اِعمال پس‌پردازش، توانايي لازم در برآورد مقدار تبخيرتعرق را نخواهد داشت؛ اما پس از اِعمال پس‌پردازش به روش وايازش چندمتغيره، نتايج تا حد مطلوبي به مقدار برآورد شده با معادله پنمن-مانتيت نزديك شد. براساس يافته‌‌هاي اين تحقيق، ميانگين تبخيرتعرق سالانه در دوره پايه برابر با 924 ميلي‌متر و در چشم‌انداز آينده (2021-2050) برابر با 1075 ميلي‌متر است كه به‌‌طور متوسط 34/16% افزايش را پيش‌بيني مي‌‌كند. به‌طوركلي ميانگين تبخيرتعرق پتانسيل در ماه‌هاي آوريل، مه، ژوين، اوت، سپتامبر و اكتبر نسبت به دوره پايه افزايش و در ماه‌هاي ژانويه، فوريه، ژوييه، نوامبر و دسامبر كاهش يافته است. در ماه مارس تفاوت ايجاد شده در محدوده خطاي مدل‌سازي است. بيشينه تبخيرتعرق در دوره پايه در ماه ژوييه و در چشم‌انداز آينده در ماه ژوين اتفاق افتاده است. يافته‌‌هاي اين تحقيق را مي‌‌توان در برنامه‌ريزي و مديريت آبياري و الگوي كشت در منطقه مورد توجه قرار داد.