تحليل توزيع فضايي جمعيت در سلسله مراتب شهري استان گلستان (طي دوره زماني 1365-1385)

ماهيت و آهنگ تحولات جمعيتي در سال‌هاي اخير در كشور موجب گرديده كه اولاً رشد جمعيت شهري در مقاطع مختلف زماني ناهماهنگ و ثانياً توزيع رشد آن در استان‌هاي مختلف نسبت به شرايط استاني ناموزون و روند رشد فزاينده و سريع گردد. مطالعه شبكه شهري در پويش شهرنشيني، به دليل روشن كردن بسياري از مسايل، از جمله علل و چگونگي جابجايي نيروي كار و سرمايه در بين شهرها، تمركز شديد در يك منطقه و ركود جمعيت در مناطق ديگر از اهميت بسزايي برخوردار است. در همين راستا تحقيق حاضر بر اساس رويكرد كمي- تحليلي و بر پايه اطلاعات كتابخانه اي و داده هاي آماري، با استفاده از مدل‌هاي تحليل فضايي رتبه - اندازه زيپف، ضريب آنتروپي، ضريب تغييرات، شاخص‌هاي تمركز و نخست شهري، توزيع لگاريتمي و الگوي پراكنش سكونتگاه هاي شهري به تحليل شبكه شهري استان گلستان پرداخته است. جامعه آماري شامل كليه شهرهاي استان گلستان در سه دوره سرشماري از سال 1365 تا سال 1385 مي باشد. يافته هاي پژوهش، بيانگر آن است كه شاخص تمركز و نخست شهري استان از سال 1375 به بعد همواره در حال افزايش بوده است. شاخص «Rn» در استان گلستان نيز برابر با 75/1 مي‌باشد كه بيانگر الگوي پراكندگي تصادفي و متمايل به منظم است. نتايج اين پژوهش نيز نشان مي‌دهد كه تنها با رعايت تعادل در توزيع امكانات و خدمات و همچنين ايجاد فرصت‌هاي يكسان براي تمام شهرهاي استان مي‌توان به توسعه پايدار و سلسله مراتب فضايي و شهري بهينه دست يافت.

Inresnt years nature and rate of population changes in the cuntry have caused first inharmenious urban population growth at the various sectious of time and secandly inharmenious distaribution of its growth in different provinces with notice to provincial conditions and increasing and rapid growth trand. To clarifying many preblems such as causes and quality of relocation labor force and capital between cities , population high concentration in one region and decline in orders, studing urban network in urbanazation reserches has a considerable importence. In this regard with a quantitative- analytical opproach beased on statictical datas and library information this survey has analyzed urban network of golestan provinc Using spatial analysis such Rank-Zipf, Entropy coefficient, Varation coefficient, urban concentration and Primate city index, logarithmic distaribution , the distaribution Pattern of urban sethemamts indeues. Survey population includes all citys of the province golestan in three nose count from 1365- 1385 .Finding Reaserch are that urban concentration and Primate city index of the province have been increasing since 1375. RN index in the province golestan equals 1.75 which indicate random scattering with tendency to regulation pattarn. ResultS of the survey indicate that sustainable development and optimum urban and spatial hierarchy can be only attened by balanced distaribution of facilities and services and creation of equal opportunities for all cities of province.