نگرشي نو بر علل رافع مسووليت مدني پزشك

New Attitude to the Removal Reasons of Civil Liability of Physician

مساله مسووليت مدني پزشك در قبال بيمار، از ديرباز مورد مداقه انديشمندان حقوقي بوده است، اما نكته درخور تامل مواردي است كه پزشكان از مسووليت مدني مبرا مي شوند و در صورت رعايت آن موارد، براي آنان ضماني در نظر گرفته نمي شود. قانونگذار به منظور حفظ مصالح اجتماعي و صيانت از تماميت شخصيت جسمي انسان ها، حمايت‌هاي خويش را از پزشكان ابراز داشته و تحت شرايطي، آنان را از ضمان و مسووليت مدني معاف دانسته است. حصول برايت از بيمار، وجود قوه قاهره، فعل بيمار در خودداري كردن از معالجه، بي مبالاتي بيمار، اضطرار، رعايت مقررات و نظامات دولتي و عدم وجود رابطه سببيّت بين فعل پزشك و ضرر وارد شده، از جمله عواملي است كه به عنوان علل رافع مسووليت مدني پزشكان، مورد كنكاش و بررسي قرار گرفته است. شرط عدم مسووليت، تنها رفع مسووليت مبتني بر قاعده خطر و ايجاد محيط خطرناك را ايجاب مي نمايد و چنين شرطي، در فرض تقصير عمدي يا سنگين بر خلاف نظم عمومي بوده و در فرض ارتكاب تقصير در اثر بي احتياطي، بي مبالاتي و عدم رعايت نظامات دولتي نيز فعل پزشك امري دلخواهانه و وابسته به ميل و اراده او خواهد بود. ليكن تحت شرايطي كه در اين پژوهش آمده، با توجه به پذيرش نظريه فرض تقصير در قانون جديد و عنايت به اين موضوع كه پذيرش مسووليت محض پزشك در قبال بيمار، مورد قبول مشهور فقهاي اماميه بوده و قانونگذار در قانون فعلي، عدول از چنين نظري را پيشه نموده و چنين شرطي را مورد تعديل قرار داده است پزشك از مسووليت مدني معاف خواهد بود و فعل او ضماني در پي نخواهد داشت، و اين به ‌نحوي است كه جابجايي بار اثبات دليل را در پي خواهد داشت.

Since a long time ago, the question of civil liability of physician towards a patient has been considered by legal thinkers carefully; but a point worth deliberation is those instances that the physicians are acquitted and observing the instances, it is not regarded guarantee for them. The legislator supports the physicians and excuses them from guarantee and civil liability under the certain conditions, in order to protect the social interests and safeguard the entirety of corporeal personality of individuals. Obtaining the acquittal from the patient, presence of forcible strength, patient act on the refusal of treatment, carelessness of the patient, urgency, observing the governmental disciplines and lack of causality relation between the physician act and incoming loss are factors that studied and considered as removal reasons of civil liability of physicians. Condition of irresponsibility requires only the removal of liability based on the rule of danger and establishment of dangerous milieu, and such condition on the assumption of major or intentional offence is against the public order, and on the assumption of commitment of offence as a result of indiscretion, carelessness and non-observance of governmental disciplines, the physician act will be desirable affair depend on his inclination and will, too. But under the conditions that mentions in this paper, in view of accepting the theory of assumption of offence in the new statute and considering this matter that acceptance of mere liability of physician toward the patient, is accepted by well-known Shi’ite jurisprudents, and the legislator has deviated from such viewpoint in the present law and modified such condition; the physician will be exempted from civil liability, and his action will not be followed guarantee, so that it will be followed displacement of burden of proof.