بررسي تطبيقي مضمون‌هاي حكمت آميز در شعر متنبّي و سنايي

A Comparative study on the wisdom contents in Mutanabi and Sanai poem

متنبّي و سنايي دو شعر بزرگ ادبيات عرب و ادبيات فارسي هستند كه هر دو به حكمت و اندرز شهرت دارند. حكمت، در شعر اين دو شاعر از بسامد بالايي برخوردار است و يكي از مضمون‌هاي اصلي شعر آنها به شمار مي‌رود. يافته اساسي اين پژوهش آن است كه فرهنگ اسلامي و آموزه‌هاي آن وكتب ديني به ويژه قرآن و نهج البلاغه، حكمت ايران باستان و حكمت عربي كهن، الهامات شعري و فلسفه يونان از منابع حكمت در شعر اين دو شاعر به ويژه در شعر متنبّي است. نگارندگان در اين گفتار بر اين باورند كه سنايي به علت آگاهي گسترده از فرهنگ و ادبيات عرب، در برخي از مضمون‌هاي حكمت آميز از متنبّي تاثير پذيرفته است. افزون بر اين، در برخي از مضمون‌هاي حكمت آميز اين دو، همگوني‌هايي وجود دارد كه بيشتر از باب توارد خاطر و تجربه‌هاي شعري هستند. همچنين برخي از اين حكمت‌ها ريشه در فرهنگ ايراني، اسلامي و يوناني دارند. اين پژوهش بر آن است تا بر پايه مكتب فرانسوي ادبيات تطبيقي به بررسي همگوني‌ها و ناهمگوني‌هاي مضامين حكمت آميز موجود در شعر اين دو شاعر و احياناً تاثير پذيري سنايي از متنبّي بپردازد.

Mutanabi and Sanai are twogreat poetsof Arabic andPersian literature, that bothhavea reputation forwisdomandadvice. The frequency of wisdom in their poems is high, and is one of the basic contents of their poems. The main result of this study is that, Islamic culture and doctrines andreligious books especiallythe Quran and NahjulBalaghah, wisdom of ancient Iran and old Arabic wisdom, poetic inspiration and Greek philosophy, are sources of wisdom in poem of these two poets especially in Mutanabi poem. This article believed that Sanai because of Broadconsciousnessof Arabic culture and literature, in some wisdom contents is influenced by the Mutanabi. In addition,there are somehomogeneity in some wisdom contents of these two, which largely are due to confluence of thoughts and Poetic experience. Furthermore, some of these wisdom contents are rootedinPersian, Islamic andGreekcultures. This study is based on Frenchdoctrine ofComparative Literature that aimed to review similarities and differences of wisdom contents in poem of these two poets and sometimes effectiveness of Sanai from Mutanabi.