بررسي سنگ شناسي، كاني شناسي و سنگ زايي پريدوتيت هاي سوره دال در جنوب ماشكان-شمال غرب ايران

Petrology, mineralogy and petrogenesis of the Soredal peridotites from southern Mashkan-NW Iran

منطقه ي مورد بررسي در كوه‌هاي سوره‌دال، جنوب روستاي ماشكان، در مرز ايران با عراق واقع شده‌‌است. سنگ هاي اولترامافيك در اين منطقه با تركيب هارزبورژيت تا دونيت با درجات متفاوت سرپانتيني شده اند. بر اساس بررسي هاي ‌شيمي كاني ها، تركيب اليوين‌ به طور اصلي فورستريت (Fo 85.07- 91.55) و تركيب ارتوپيروكسن عمدتاً انستاتيت (En 0.89- 0.92) است. تركيب كلينوپيروكسن‌ ديوپسيدي است و مقادير Al/(Al+Fe3++Cr) بين 02/0-57/0 در تغيير است. تركيب اعضاي نهايي اسپينل‌ها، Mag (0.04- 0.06) ،Chr (0.62-0.66) و Spl (0.51-0.58) است. عدد منيزيم اسپينل بين 52/0- 62/0 و عدد كروم در حدود 59/0-69/0 است. با استفاده از نتايج تجزيه ريزپردازشي كاني ها، محيط اقيانوسي براي اين نوع پريدوتيت‌ها تعيين شده‌است. اين پريدوتيت‌ها در منطقه ي چند فرورانشي (SSZ) در جلوي قوس (Forearc) تشكيل شده‌اند. بر اين اساس افيوليت هاي سوره دال در انتهايي ترين بخش شمال غربي زون زاگرس بقايايي از سنگ كره اقيانوسي شاخه جنوبي Neo-Tethyan تشكيل مي دهند. كه در اصل بين حاشيه هاي قاره اي عربستان (به سمت جنوب) و اوراسيا (به سمت شمال) در طي اواخر كرتاسه تشكيل شده‌اند و همساني بسيار نزديكي با افيوليت هاي كرمانشاه و عراق در كمربند افيوليتي زاگرس را نشان مي دهند.

The study area is located in the Soredal mountains, southern Mashkan village in the border of Iran with Iraq. The rock compositions are harzburgite to dunite which metamorphosed under various degrees of serpentinization. On the basis of mineral chemistry studies, main compositions of olivine and orthopyroxene are Fo (85.07- 91.55) and En (0.89- 0.92) respectively. Composition of clinopyroxene is diopside and Al/(Al+Fe3++Cr) ratio is between 0.02 and 0.57. Spinel end- member composition is as Mag (0.04- 0.06), Chr (0.62- 0.66) and Spl (0.51- 0.58). Mg number of spinel is varied between 0.52- 0.62 and Cr number is about 0.59- 0.69. The mineral chemistry studies indicate an oceanic property of the Soredal peridotites. The rocks are formed in forearc supra-subduction zone (SSZ) setting. The investigated rocks in the the end part of north western Zagros ophiolitic belt are remnants of oceanic lithosphere of southern branch of Neo-Tethyan which are formed during late Cretaceous between Arabian (toward south) and Eurasia (toward north) continental margins. They are very similar to Kermanshah and Iraq ophiolites in the ophiolitic Zagros belt.