حاشيه در فرش ريزه ماهي شهرستان بيرجند

Margin in the Rizeh Mahi Carpet in Birjand County

صنعت بافت فرش در شهرستان بيرجند به گذشته اي دور باز مي گردد. طرح هاي اصيل و متنوعي در منطقه براي بافت فرش به كار مي رود از جمله طرح موسوم به ريزه ماهي كه از نقوش پركاربرد شهرستان محسوب مي شود به نحوي كه درصد بالايي از صادرات را به خود اختصاص مي دهد. فرش ريزه ماهي، متشكل از دو بخش حاشيه و متن است. متن فرش ريزه ماهي شهرستان به اشكال متفاوت اجرا مي گردد، اما بخش حاشيه ي اين فرش ها شكلي همگون با نقوشي مشخص دارد. اين مقاله مي كوشد نحوه ي طراحي حاشيه و نقش مايه هاي موجود در آن را به روش توصيفي بررسي نمايد. با توجه به قدمت فرش هاي ريزه ماهي موجود در شهرستان تا حدود80 سال گذشته، تصاوير ارايه شده در مقاله نيز مشتمل بر اين حيطه ي زماني است. گردآوري اطلاعات، به روش ميداني و كتابخانهاي و با استفاده از ابزار مصاحبه، مشاهده و عكس برداري از نمونه فرش هاي ريزه ماهي صورت گرفته است. نتايج حاصله از تحقيق نيز نشان خواهد داد بر خلاف متون متنوع فرش ريزه ماهي شهرستان، نقوش حاشيه در اين فرش ها بدون تغيير مي باشد. تنها تغييرات صورت گرفته بر حاشيه به شكلي اندك، غير فراگير و محدود بوده است كه مورد بررسي قرار خواهد گرفت.

The industry of carpet weaving in Birjand county returns to the far past. Genuine and various patterns is used for carpet weaving in this region like the custom pattern of Rizeh Mahi which is considered as a highly used designs in Birjand city in a way that this craft allocated the high percentage of exports products all to itself. The Rizeh Mahi Carpet consists of two parts like margin and texture. The texture of Rizeh Mahi carpet in this county implements in different forms but the marginal part of these carpets have a harmonious form with a specific designs. This paper attempts to investigate in a descriptive method the manner of margin planning and the existent drawing designs in it. Regarding the past record of the existing Rizeh Mahi carpets in this county from the 80 past years, the presented images in this paper also contains this chronological domain of time period. Data collection has been accomplished from a field and library method and by the use of interview, observation and photography instruments from the sample of Rizeh Mahi carpets. Also the findings of the present research will be indicated that in contrary to the variety of the texture of Rizeh Mahi carpets in this county, the designs of the margins of this carpets remains without changes. The only observable changes in the margin has been very small, uncomprehensive and limited in form that will be investigated in future. Key Words: Carpet designs, Carpet, Rizeh Mahi, Birjand