بررسي وضعيت موجود و مطلوب برنامه‌درسي آموزش علوم مبتني بر مولفه‌هاي ماهيت علم از ديدگاه دانشجويان

Examination of the Current and Desired Status of Science Education Curriculum Based on the Nature of Science Components from Students’ Points of View (Case of University of Isfahan and Isfahan Univers

هدف اصلي مقاله‌ي حاضر بررسي ديدگاه دانشجويان رشته‌هاي علوم پايه دانشگاه‌هاي اصفهان و صنعتي اصفهان در مورد برنامه‌درسي آموزش علوم، مبتني بر ويژگي‌هاي اساسي ماهيت علم بوده است. بدين منظور از جامعه آماري كه شامل همه دانشجويان رشته‌هاي فيزيك، شيمي، زيست‌شناسي و زمين‌شناسي وگرايش‌هاي مرتبط در دو دانشگاه مي‌شد، 277 نفر به‌عنوان نمونه‌ي آماري در اين پژوهش انتخاب شدند. روش پژوهش از نوع توصيفي - پيمايشي و ابزار پژوهش، پرسش‌نامه محقق ساخته‌ي سنجش ديدگاه دانشجويان بوده است. جنبه‌هاي اصلي مورد سنجش ماهيت علم در اين ابزار عبارت بوده‌اند از موقتي بودن علم، مبناي تجربي علم، خلاقيت در علم، نقش ذهنيت در علم، تاثير مسايل اجتماعي و فرهنگي بر علم، نقش مشاهده و استنتاج و نقش نظريه و قانون علمي. اين مولفه‌ها در چهار عنصر اساسي برنامه‌درسي يعني هدف‌ها، محتوا، اجرا و ارزشيابي و در دو وضعيت موجود و مطلوب بررسي شده‌اند. ضريب آلفاي كرونباخ براي اين مقياس سنجش برابر 81/0 محاسبه گرديده است. نتايج نشان داده‌اند كه از نظر دانشجويان، در وضعيت موجود، هيچ يك از عناصر برنامه‌درسي يعني هدف‌ها، محتوا، اجرا و ارزشيابي، مبتني بر مولفه‌هاي ماهيت علم نيستند. با اين‌حال از نظر آنان هدف‌هاي برنامه‌درسي از حيث برخورداري از مولفه‌هاي ماهيت علم به وضعيت مطلوب نزديك‌ترند. در اين ميان ارزشيابي برنامه‌درسي از نظر رعايت مولفه‌هاي ماهيت علم، بيشترين اختلاف را با وضعيت مطلوب خود دارد. از نظر دانشجويان، در وضعيت مطلوبْ هدف‌هاي برنامه‌درسي آموزش علوم بايد بيشتر از ساير عناصر مبتني بر مولفه‌هاي ماهيت علم باشد. پس از عنصر هدف‌ها، برنامه‌هاي ‌درسي جهت هم‌سويي با مولفه‌هاي هفت‌گانه ماهيت علم، بايد بيش‌ترين توجه خود را به دو عنصر اجرا و ارزشيابي برنامه‌درسي معطوف دارند.

The main purpose of this study was to examine views of the science students about the science education curriculum based on nature of science components. A total of 277 undergraduate students from different fields of study including Physics, Chemistry, Biology, Geology, and the related fields participated in this study. The research method was descriptive. A researcher-made questionnaire was the instrument used to collect the required data. The reliability of the questionnaire was found to be 0.81 through Cronbach’s Alpha. The major aspects of the nature of science that were examined in this study included tentativeness, empirical basis, creativity, subjectivity, socio-cultural issues, observation/interpretation and theory/law. These components were examined regarding the four basic elements of curriculum, namely, objectives, content, implementation and evaluation in current and desired states. The results indicated that from the students’ perspectives none of the curriculum dimensions was based on the nature of science components in the current state. However, in their opinion, curriculum objectives were closer to the desired state in terms of having nature of science components. Also, evaluation was furthest away from the desired state in this regard. The participants argued that more than any other elements, science curriculum objectives should be based on the nature of science components in the desired state. Based on the students’ opinions, for a curriculum to be in line with the nature of science components, after curriculum objectives, it must have the most attention paid to implementation and evaluation.