نگرش مديران كتابخانه‌هاي مركزي دانشگاه‌هاي كشور درباره عوامل موثر بر اجراي نيازسنجي اطلاعات

Attitudes of Academic Library Managers towards Factors Affecting Information Needs Assessment

نيازسنجي اطلاعات در كتابخانه‌ها و مراكز اطلاع‌رساني از كارآمدترين امور براي تحقق هدف‌ها و ارايه خدمات مناسب به كاربران و تامين رضايت آنهاست. با توجه به اينكه در كمتر پژوهشي به بررسي چگونگي اجراي برنامه‌هاي نيازسنجي پرداخته شده، در اين پژوهش با روش پيمايشي، به بررسي وضعيت اين موضوع در كتابخانه‌هاي دانشگاهي كشور و شناسايي عوامل تسهيل‌كننده و بازدارنده آن پرداخته‌ايم. جامعه آماري پژوهش متشكل از 190 نفر از مديران و مسيولان كتابخانه‌هاي مركزيِ 29 دانشگاه جامع پزشكي و غير‌پزشكي است كه به‌صورت سرشماري مورد پيمايش قرار گرفته‌اند. داده‌ها به‌وسيله پرسشنامه محقق‌ساخته جمع‌آوري شد. يافته‌ها نشان داد كه قريب به 70 درصد كتابخانه‌ها برنامه‌اي مدون براي نيازسنجي اطلاعاتي نداشتند. از مهم‌ترين عوامل تسهيل و تسريع‌كننده نيازسنجي اطلاعات در جامعه پژوهش احساس مسيوليت حرفه‌ايِ كتابداران در شناسايي نياز اطلاعاتي كاربران، احساس تعهد مديران در برابر درك مشكلاتِ كاربران و لزوم شناخت روزآمد از نيازهاي اطلاعاتي آنان بوده و در مقابل، بديهي‌انگاريِ نياز اطلاعاتي كاربران، مقاومت در برابر تغييرات و عدم توجه به واقعيت‌ها و سياست‌ها و برنامه‌هاي اجرايي از جمله مهم‌ترين عوامل بازدارنده در اين زمينه به حساب مي‌آيد. نگرش پاسخ‌دهندگان بر اساس نوع مدرك و عوامل جمعيت‌شناختي درباره عوامل تسهيل‌كننده معني‌دار بود، ولي درباره عوامل بازدارنده تفاوت معني‌داري مشاهده نشد. بنابراين، مديران درباره عوامل بازدارنده نگاهي به نسبت يكسان داشته‌اند.

Periodic information needs assessment in libraries and information centers will allow libraries to focus on providing access to the most appropriate resources for specific groups and increase users satisfaction and library effectiveness. The present research paper, which is an applied survey, focuses on the attitude of academic library managers towards factors affecting information needs assessment. Research population included 190 subjects from 29 medical and non-medical academic libraries who were asked to fill-in a research-made questionnaire. The results showed that 70 percent of the surveyed libraries had never undertaken a systematic information needs assessment. Some of the significant factors affecting information needs assessment were: managerial commitment to identifying users’ information needs, postulation of user needs, managers’ resistance to change, paying no attention to reality and policy. The tests showed meaningful differences among the subjects’ attitudes relating to their demographic variables; also the tests indicated no significant differences between the attitudes towards the barriers of information needs assessment.