بررسي پتانسيل رسوب دهي حوضه هاي آبخيز خور و سفيدارك (هشتگرد، كرج) با نگرشي ويژه به اختلاف ميان دو مدل EPM و MPSIAC

Study of sediment yield potential of Khor and Sefidarak basins with special reference to the difference between EPM and MPSIAC models, Hashtgerd, Karaj

امروزه فرآيندهاي فرسايش و رسوب گذاري در علومي چون زمين‌شناسي، جغرافياي طبيعي و آبخيزداري مورد بررسي قرار مي گيرد. حفاظت از خاك از ديد پيشگيري از فرسايش خاك و از بين رفتن زمين هاي حاصل خيز و پيشگيري از پُرشدن زود هنگام سدهاي مخزني دو مسيله بسيار مهمي است كه در اين گونه پژوهش ها مورد توجه است. به همين دليل، ميزان فرسايش، برآورد توليد رسوب ساليانه و رسوب دهي حوضه هاي آبريز، با به كارگيري مدل هاي تجربي، مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. در اين پژوهش، حوضه هاي آبخيز خور و سفيدارك در حوضه آبخيز رودخانه كُردان (استان البرز) به عنوان مطالعه موردي برگزيده شده است. هدف اين پروژه، برآورد توليد رسوب ساليانه در حوضه هاي يادشده با استفاده از مدل هايEPM و MPSIAC، و مقايسه آن ها است. در اين راستا، پس از بررسي هاي ميداني، در هر يك از زيرحوضه ها با بهره گيري از نقشه هاي سنگ شناسي، خاك شناسي، پوشش گياهي اطلاعات تلفيق شدند. سپس جدول هاي مربوطه براي محاسبه كمي هر يك از عوامل به منظور بررسي فرسايش به روش MPSIAC تهيه و در پايان با به كارگيري روش EPM رده بندي شدت فرسايش آن انجام گرفـت. ميانگيـن رسوب ويژه در 7 زيرحوضه منطـقه در دو مدلMPSIAC وEPM 28/3 و 99/1 متر مكعب بر هكتار در سال (به ترتيب) و ميانگـين فرسايـش ويژه در اين دو مدل 05/11 و 93/3 متر مكعب بر هكـتار در سال مي باشد. در هر دو روش بيش ترين ميزان توليد رسوب مربوط به سازندهاي زاگون و شمشك است.

Nowadays, erosionand sedimentation processes are studied in the sciences such as geology, natural geography and watershed management. Soil conservation and prevention of rapid filling of reservoir dam are very important problems. Accordingly, rate of erosion, estimation of annual sediment production and sediment yield of catchment basin using experimental models are intriguing for researchers. In this research, Khor and Sefidarak watershed basin in Alborz provenance are selected as case studies. The purpose of this project is to estimate the annual delivery sediment in these basins, using EPM and MPSIAC models, and make comparisons between them. In this relation, after field surveying, lithology, soil, vegetation cover and other maps, for each subbasin were used and carried out the compilation of all information. Corresponding tables were prepared for quantitative calculation of each parameter for study of erosion using MPSIAC model and classification of erosion intensity was carried out using EPM model. Average specific sediment yield for the seven basins in two models MPSIAC and EPM is 3.28 and 1.99 cubic meters per hectare per year (respectively) and Average specific erosion in these two models MPSIAC and EPM is 11.05 and 3.93 cubic meters per hectare per year.