تجزيه و تحليل خسارت‌هاي رفاهي ناشي از آلودگي‌هاي زيست محيطي در ايران (با رويكرد ديناميك سيستم)

A System Dynamics Model to Investigate Welfare Loss of Environmental Pollution in Iran

هدف اصلي مقاله تجزيه و تحليل خسارات رفاهي آلودگي ناشي از فعاليت هاي اقتصادي در ايران مي باشد. كه با استفاده از چهارچوب الگوي رشد تعميم يافته، يك الگوي سيستم ديناميك(SD) اقتصادي- زيست محيطي براي اقتصاد ايران طراحي گرديده است. عناصر الگو شامل توابع رفاه اجتماعي، خسارت رفاهي، توليد، انباشت سرمايه فيزيكي و انساني، انباشت آلودگي، توزيع درآمد و شرايط اوليه مي باشد. در اين جهت، با در نظر گرفتن سال پايه 1384 و به كارگيري مقادير پارامترهاي متناظر با اقتصاد ايران، مسير متغيرهاي آلودگي سرانه و خسارت رفاهي ناشي از آن در يك افق 20 ساله شبيه سازي شده است. نتايج شبيه سازي بيانگر اين است كه با ادامه وضع موجود، آلودگي سرانه و خسارت رفاهي ناشي از آن با نرخ مثبتي افزايش پيدا مي كند. براين اساس با ادامه وضعيت فعلي اهداف توسعه پايدار در افق مورد نظر قابل دستيابي نخواهد بود. بنابراين بهبود وضعيت آتي محيط زيست نيازمند مداخله دولت از طريق ابزارهاي سياستگذاري مناسب است. نتايج تحليل حساسيت پارامترهاي سياستي بيانگر تاثير منفي پارامترهاي انتشار تكنولوژي پاك و ترجيحات زيست محيطي توليدكنندگان بر آلودگي سرانه و خسارت رفاهي وارده بر جامعه مي باشد. علاوه بر اين با افزايش ترجيحات زيست محيطي مصرف كنندگان، ميزان خسارت وارده بر رفاه جامعه افزايش پيدا مي كند. متغيرهاي آلودگي سرانه و خسارت رفاهي ناشي از آن به ترتيب از بيشترين حساسيت نسبت به پارامترهاي ترجيحات زيست محيطي توليد كنندگان، ترجيحات زيست محيطي مصرف كنندگان و انتشار تكنولوژي پاك برخوردار مي -باشد. اين نتايج مي تواند براي برنامه ريزي جهت دستيابي به توسعه پايدار مورد توجه قرار گيرد.

This article analyzes the welfare loss of pollution resulting from production in Iranian economy using an augmented growth model and designing an economic-ecological system dynamics model. The main elements of the model include social welfare, welfare loss, production, physical and human capital accumulation, pollution accumulation, income distribution, and initial conditions. Regarding 2005 as a base year, the time path of per capita pollution and related welfare loss are simulated for the Iranian economy over the 20-year time horizon. The simulation results indicate that with persistence of the status quo, per capita pollution and its welfare loss rise with positive rate. Therefore, the goals of sustainable development will not be achievable. Hence, further improvement of the environment requires government intervention through the appropriate policies. The results of sensitivity analysis of policy parameters show that clean technology diffusion and environmental preferences of producers have negative effects on pollution emissions per capita and economic welfare in Iran, while strengthening environmental preferences of consumers may raise the social welfare loss of pollution. In addition, pollution per capita and its welfare loss are of most sensitivity to environmental preferences of producers, environmental preferences of consumers and clean technology diffusion, respectively. Policy-makers may regard these results in planning to achieve sustainable development objectives.