پويايي‌هاي تراز تجاري ايران و ده شريك تجاري آن نسبت به تغييرات نرخ ارز با توجه به شاخص بحران مالي

پويايي‌هاي تراز تجاري ايران و ده شريك تجاري آن نسبت به تغييرات نرخ ارز با توجه به شاخص بحران مالي ليلا تركي*، سيدكميل طيبي**، مهدي يزداني*** و الهام فتحي**** تاريخ دريافت: 3/2/1391 تاريخ پذيرش: 15/4/1393 چكيده يكي از راهكارهاي مناسب براي رفع كسري تراز تجاري، كاهش ارزش پول ملي است. امكان استفاده از اين سياست حداقل در بلند‌مدت وجود دارد. براساس اين منطق، هر گونه كاهش ارزش پول ملي در قالب سازوكار بازار، كسري تراز تجاري را كاهش مي دهد. از سوي ديگر، تراز تجاري كشورها تحت تاثير عوامل مختلفي از جمله شرايط مالي بين‌المللي قرار مي گيرند كه اين شرايط با تغيير حجم معاملات تجاري تاثير چشمگيري بر اقتصاد كشورها و به دنبال آن تراز تجاري آنها مي‌گذارند. هدف از تهيه اين مقاله آن است كه تاثير‌پذيري تراز تجاري ايران و ده شريك تجاري آن با در نظر گرفتن شاخص بحران مالي به‌عنوان نمادي از شرايط مالي بين‌المللي مورد بررسي قرار گيرد. با به‌كار‌گيري داده هاي سري زماني براي دوره 2009-1981، مربوط به ايران و ده شريك تجاري آن، روابط در قالب الگوي خودتوضيح با وقفه هاي گسترده (ARDL) و الگوي تصحيح خطا(ECM) مورد بررسي قرار مي گيرند. همچنين اثر شاخص بحران مالي بر تراز تجاري با استفاده از توابع واكنش لحظه اي بررسي مي شود. نتايج نشان‌دهنده آن است كه فرآيند اثرگذاري تضعيف نرخ ارز واقعي بر تراز تجاري، تنها براي تراز تجاري دوجانبه بين اقتصاد ايران با كشورهاي چين و ايتاليا تاييد و براي ساير كشورهاي مورد بررسي، با توجه به شاخص بحران مالي رد مي شود. لازم به يادآوري است كه تمام ضرايب با توجه به آزمون هاي CUSUM و CUSUMQ داراي ثبات هستند. طبقه‌بندي JEL: G14,F41, C81. كليدواژه‌ها: تراز تجاري، شاخص بحران مالي ، نرخ ارز واقعي، مدل خودتوضيح برداري با وقفه‌هاي گسترده(ARDL) .

Dynamics of Iranian Trade with Ten Trade Partners to Exchange Rate Changes According to Financial Crisis Index Leila Torki Seyed Komail Tayebi Mehdi Yazdani Elham Fathi Date Received: 22 Apr 2012 Date Accepted: 6 Jul 2014 Abstract An appropriate solution to resolve trade deficit is national currency devaluation. This policy is, at least in the long term, useful. It is based on the logic that any devaluation of national currency in the form of market mechanism reduces the trade deficit. On the other hand the trade balance of countries are affected by several factors including the international financial conditions that change the volume of international transactions and in this way affect the economy as a whole and trade balance in particular. The purpose of this paper is to study the factors affecting trade balance between Iran and her ten trading partners with considerations of the financial crisis index as a symbol of the international financial conditions. For this purpose, a time series is specified and then estimated by ARDL and error correction model (ECM) for the period of 1981-2009. Also the effects of the financial crisis on trade balance using Impulse Response Functions are considered. The results show that J curve is only confirmed for the bilateral trade of Iran with China and Italy and for the other countries, with consideration of the financial crisis, this hypothesis is rejected. It should be noted that all coefficients are stable with respect to the CUSUM and CUSUMQ tests. JEL Classification: G14, F41, C81 Key Words: Trade Balance, Financial Crisis, Real Exchange Rate, ARDL