بررسي شيمي اسپينل و اليوين و تعيين محيط زمين ساختي پريدوتيت هاي افيوليت شمال غرب پيرانشهر، شمال غرب ايران

Investigations on olivine and spinel mineral chemistry and tectonic setting of peridotites from north west Piranshahr ophiolite, NW Iran

بررسي شيمي كاني هاي اسپينل و اليوين موجود در سنگ هاي پريدوتيتي افيوليت شمال غرب پيرانشهر، حاكي از وجود دو نوع پريدوتيت در اين منطقه است. رده بندي اين پريدوتيت ها بر اساس شيمي اسپينل هاي موجود در تركيب اين سنگ هاست. ميانگين عدد كروم (Cr#[(100*Cr/(Cr+Al)]) و عدد منيزيم (Mg#[(100*Mg/(Mg+Fe)]) در دونيت ها برابرند با 63/0 و 51/0. اين اعداد در هارزبورژيت به ترتيب برابر با 33/0 و 67/0 و در سرپانتيني تعداد كروم برابر با 45/0 و عدد منيزيم برابر 55/0 مي باشد. نسبت كروم به آلومينيوم (Cr/Al) كاني اسپينل، در دونيت ها، برابر با 6/1 است. ولي اين نسبت در هارزبورژيت ها و سرپانتينيت ها به ترتيب برابرند با 49/0 و 81/0 است. استفاده از شيمي كاني هاي اليوين و اسپينل، نشانگر تشكيل پريدوتيت هاي پيرانشهر (به سن كرتاسه بالايي) در دو محيط زمين ساختي مختلف اند. نمودارهاي جدا كننده ي محيط زمين ساختي براي دونيت ها محيط ابرفرورانشي از نوع پيش قوس و براي هارزبورژيت ها و سرپانتينيت ها، ويژگي هاي پريدوتيت هاي آبيسال را از خود نشان مي دهند. وجود اين دو نوع پريدوتيت با موقعيت زمين ساختي مختلف در منطقه ي پيرانشهر قابل مقايسه با پريدوتيت هاي افيوليت عمان در ادامه ي جنوب شرقي كمربند افيوليتي زاگرس- عمان هستند.

According to the olivine and spinel chemistry, two types of peridotite were identified from west north Piranshahr ophiolite. Peridotite rocks are classified based on chemistry of spinel and olivine. Average number of Cr in spinels (Cr#[(100*Cr/(Cr+Al))]) and Mg-number (Mg#[100*Mg/(Mg+Fe)]) in dunite are 0.63 and 0.51 respectively. In harzburgite, Cr# is 0.33 and Mg# is 0.67 and in spinel from serpentinite Cr# is 0.45 and Mg# is 0.55. Also in dunite, Cr/Al is 1.6, in harzburgite Cr/Al is 0.49 and in spinel from serpentinite Cr/Al is 0.81. According to chemistry of spinel and olivine, there are two types of peridotite with different tectonic setting in the Piranshahr ophiolite (which age is upper cretaceous). Discriminant diagrams indicate that dunite is supra-subduction peridotite with a forearc setting, whereas harzburgite and serpentinite are abyssal peridotite. Two different tectonic settings in peridotites of this region are comparable with the Oman ophiolite in Oman-Zagros ophiolitic belt.