بررسي توزيع مونازيت و عناصر خاكي نادر در آبرفت هاي مروست، يزد، ايران

The study of distribution of monazite and REE in the Marvast alluvium, Yazd, Iran

تعداد 50 چاهك به روش دستي در منطقه اي در جنوب غرب مروست در آبرفت ها حفاري شده اند. مقدار مونازيت در اين نمونه ها از 50 تا 525 گرم در تن به روش كاني سنگين به دست آمده است. تجزيه ي نمونه هاي متمركز مونازيت و نمونه هاي آبرفت به روش ICP-MS و بهنجارسازي برخي از داده ها با مقدار عناصر در پوسته ي فوقاني و كندريت، نشان داد كه مونازيت مروست از همه ي عناصر خاكي نادر به ويژه عناصر خاكي نادر سبك غني شدگي دارد. سنگ مادر مونازيت شيل هاي سياه ترياس بالايي است كه به طور متناوب با ماسه سنگ هاي آهكي، آهك و گاه كنگلومرا قرار گرفته اند و گرهك هاي مونازيت به صورت پراكنده در شيل ها ديده شده اند. هوازدگي و فرسايش چنين سنگ هايي سبب آزاد شدن دانه هاي مقاوم تر مونازيت و تمركز آن ها در رسوب هاي دشت جوان و رودخانه اي شده است. نقشه هاي هم عيار مونازيت در عمق هاي مختلف از عمق 1 تا 6، متري نشان داد كه شديدترين و گسترده ترين بيهنجاري ها در عمق يك متري است و با افزايش عمق شدت و گسترش بيهنجاري ها كاسته شده است، به طوري كه عميق ترين بيهنجاري، 5 متر ضخامت دارد. همچنين با يك مقايسه ي ساده بين حضور بيهنجاري و عمق سنگ كف (يا ضخامت آبرفت) استنباط شده است كه حضور و عمق بيهنجاري ارتباط مستقيمي با ضخامت آبرفت و يا عمق سنگ كف دارد.

A total of 50 boreholes have been drilled in the sediments of the study area in south west of Marvast. Based on heavy minerals investingation, the amount of monazite in these sediments rangs from 50 to 525 gram per tons. Analysis of monazites from Marvast and sediment samples with ICP-MS and normalization of some data with upper earth crust and chondrite showed that Marvast monazite enriched in all of REE specially LREE. The source rock of monazite is Upper Triassic black shale which is interbedded with sandstone, limestone and conglomerate. Erosion and weathering of these rocks have released monazite and enriched them in the sediments nearby. Iso-grade maps of monazite in different depths from 1 to 6 m showed that the strongest and the most widely anomalies are at the depth 1 m, and with increasing the depth, intensity and distribation of the anomalies decreased, as the deepest anomaly has 5 meters thickness. Also, with the simple comparison, a good correlation exists between the presence of anomalies and the thickness of sediments or the depth of bed rock.