بررسي رابطه پارامترهاي دوام و مقاومت فشاري در پوشش بتني كانال هاي آبياري (مطالعه موردي در همدان)

Relationship between Compressive Strength and Durability in Concrete Linings of Irrigation Canals in Hamedan, Iran

بتن با دوام بتني است كه قابليت خدمت رساني خود را در طول عمر پروژه و در شرايط مختلف حفظ كند. بر اساس منابع موجود، برخي از پوشش هاي بتني كه در روزهاي اوليه اجرا داراي مقاومت فشاري مناسبي هستند، به دليل نداشتن دوام، بعد از مدت زماني دچار تخريب شده اند. در اين پژوهش، رابطه بين پارامترهاي مختلف دوام (جذب آب اوليه، جذب آب نهايي، عمق نفوذ آب و تخلخل) با پارامتر مقاومت فشاري در پوشش بتني كانال هاي آبياري وراينه و دينگله كهريز در استان همدان بررسي شده است. براي اين منظور از پوشش بتني اين كانال ها به ترتيب 15 و 12 مغزه بتني به قطر 69 ميلي متر و با طول متفاوت تهيه و پارامترهاي دوام و مقاومت فشاري آنها در آزمايشگاه تعيين گرديد. بر اساس نتايج اين پژوهش مشخص شد كه پاره اي از پارامترهاي دوام با مقاومت فشاري مغزه ها، رابطه خطي ندارند كه بتوان با بالا بودن مقاومت فشاري از دوام نمونه ها نيز اطمينان داشت. لذا در ارزيابي كيفيت دوام پوشش بتني براي شرايط يخبندان، نمي توان تنها به مقاومت فشاري اكتفا كرد. از كل نمونه هاي تهيه شده در كانال هاي وراينه (15 مغزه) و دينگله كهريز (12 مغزه)، به ترتيب 6 و 4 مورد از مغزه ها (40 و 34 درصد) داراي مقاومت فشاري بالاتر از حداقل توصيه شده بودند. از بين مغزه هايي با مقاومت فشاري قابل قبول به ترتيب 3 و 2 نمونه (50 درصد نمونه هايي با مقاومت فشاري قابل قبول) به رغم مقاومت بالا، مشخصات دوام قابل قبول را براي جلوگيري از تخريب در شرايط يخبندان و ذوب مكرر نداشتند. نتايج بررسي ها نشان مي دهد كه عمق نفوذ آب و تخلخل متوسط مغزه ها بيش از 5/2 برابر و جذب آب اوليه و نهايي متوسط مغزه ها بيش از 5/1 برابر مقدار مجاز است كه بيانگر فضاهاي كرمو و متصل به همديگر و محيط مناسب براي نفوذ و تجمع آب و ايجاد يخبندان و تخريب مي باشد. همچنين نتايج بررسي ها نشان مي دهد كه برخي از نمونه ها با پارامترهاي دوام مختلف (كمتر يا بيشتر از حد مجاز براي شرايط يخ زدن و ذوب شدن مكرر) داراي مقاومت فشاري نسبتا ثابت هستند. از اين رو با داشتن مقدار مقاومت فشاري قابل قبول نمي توان از با دوام بودن پوشش اطمينان داشت و براي اين منظور لازم است آزمايش هاي خاص مربوط به دوام را اجرا كرد.