تحليل اجتماعي نقش شهروندي محيط زيستي در مقابله با پيامدهاي تغيير آب و

Social Analysis of the role of Environmental Citizenship in Tackling with Effects of Climate Change

بسياري از صاحبنظران معتقدند كه راه حل مسايل و مشكلات زيست محيطي به رفتار و عملكرد شهروندان بستگي دارد. در اين راستا، پديده ي شهروندي محيط زيستي به دليل اينكه افراد را در برابر مشكلات محيط زيستي (از جمله پيامدهاي منفي تغيير آب و هوا ) متعهد بار مي آورد، از اهميت خاصي برخوردار است. استان مازندران يكي از مناطق مهم كشاورزي و گردشگري كشور است و فعاليت مناطق شهري آن نيز طي سال هاي اخير، به شدت تحت تاثير تغييرات آب و هوا قرار گرفته است. با توجه به اينكه براي كاهش اثرات منفي تغيير آب و هوا، داشتن شهروندان متعهد امري لازم و ضروري مي باشد، تحقيق حاضر درصدد بررسي سطح تعهد شهروندي محيط زيستي و نقش آن در مقابله با مشكلات ناشي از تغييرات آب و هواست. جامعه ي آماري اين تحقيق، 320741 نفر از ساكنان شهرستان قايمشهر(مازندران) هستند كه با استفاده از نمونه گيري تصادفي ساده، تعداد 350 نفر به عنوان نمونه ي آماري انتخاب شدند. اطلاعات لازم با استفاده از ابزار پرسشنامه وري شد و اعتبار ظاهري و محتوايي پرسشنامه بر اساس نظر استادان مرتبط و پايايي آن بر اساس آلفاي كرونباخ بيش از 60 درصد مورد تاييد قرار گرفـت. يافته هاي تحقيق نشان داد كه تعهد شهروندان به محيط زيست و مقابله با يكي از بحران هاي محيط زيستي يعني تغيير آب و هوا متوسط رو به بالا است (ميانگين= 62/3). ميزان تعهد شهروندان نسبت به مقابله با پيامدهاي منفي و زيان بار تغيير آب و هوا برحسب سن و تحصيلات متفاوت بود؛ به عبارت ديگر، با افزايش سن، وضعيت شهروندي محيط زيستي بهبود يافته اما با افزايش تحصيلات، تعهد به شهروندي محيط زيستي كاهش داشت. پيوند مكاني شهروندان نيز در سطح خيلي بالا (25/4 از 5) گزارش شده بود و هم چنين، ميانگين تاثيرگذاري چهارچوب پيام هاي محلي تغيير آب و هوا ، 21/4 بوده كه نشان مي دهد سطح اين تاثير بالا بود. در نهايت، نتايج تحليل رگرسيون نيز تحقيق نشان داد كه پيوند مكاني نسبت به چهارچوب محلي پيام هاي تغيير آب و هوا، بيشترين تاثير را بر توسعه ي شهروندي محيط زيستي داشته است. در پايان مقاله و بر اساس نتايج تحقيق پيشنهاد شده است كه با توجه به مشهود بودن پيامدهاي تغيير آب و هوا و مشهود بودن، تاثيرات آن در استان مازندران، سياست گذاران درصدد ايجاد تعهد در مردم در برابر سياست هاي كاهش تغيير آب و هوا و تقويت شهروندي محيط زيستي باشند.

Many experts believe that solutions to environmental problems depend on the behavior of citizens. In this regard, the issue of environmental citizenship has special importance, since engaging citizens in environmental problems (including hazard effects of climate change) is important. Mazandaran province is one of the important tourism and agricultural areas of Iran and in recent years its urban areasʹ activities have been influenced by climate change. For this reason, to reduce the negative impact of climate change, increasing citizens’ commitment to the environment is necessary. The purpose in this study is the analysis of the importance of environmental citizenship and social-psychological factors related to it. The research population consisted of 320741 residents of Ghaemshahr of whom 350 individuals were select as sample by cluster sampling and survey data were collected by questioner. The questionnaire had face and content validity and Cronbachʹs alpha for reliability was above 60 percent. The findings showed that citizenship commitment towards environment and tackling with one of environmental crises hence climate change is moderate to high (M= 3.62). Level of citizens’ commitment toward tackling with negative and harmful consequences of climate change varies according to age and education. In other word, with an increase in age, environmental citizenship also increases but with an increase in education, commitment to environmental citizenship decreases. Citizens’ “place attachment” also was very high (4.25 of 5) and also mean of effect of local messages framework of climate change was 4.21, suggesting that the level of this factor’s effect was high. Finally, the results of regression analysis also showed that place attachment to local messages frameworks of climate change has the greatest effect on the development of environmental citizenship.