تاثير نيتروژن، گوگرد، روي و بور بر عملكرد و اجزا عملكرد كلزا و كارايي مصرف نيتروژن

Effect of Nitrogen, Sulfur, Zinc, and Boron Application on Yield and Yield Components and Nitrogen Use Efficiency of Rapeseed

كلزا از جمله گياهان زراعي محسوب مي گردد كه در طول دوره رشد به مقادير زيادي نيتروژن نياز دارد. افزايش كارايي اين عنصر علاوه بر افزايش سود اقتصادي، موجب كاهش آلودگي محيط زيست نيز مي شود. لذا به منظور بررسي تاثيركاربرد نيتروژن، گوگرد، روي و بور بر عملكرد و اجزا عملكردكلزا Brassica napus L.) ) رقم PF و شاخص هاي كارايي نيتروژن، اين آزمايش طي دو سال زراعي (1390- 1389 ) به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مركز تحقيقات كشاورزي صفي آباد- دزفول اجرا گرديد. تيمارها شامل نيتروژن در سه سطح (صفر، مصرف نيتروژن بر اساس پتانسيل توليد مزرعه و30% كمتر از مقدار اوليه) و گوگرد، روي و بور در هشت سطح (بدون مصرف گوگرد، روي بور، مصرف گوگرد، مصرف روي، مصرف بور، مصرف گوگرد + روي، مصرف گوگرد + بور، مصرف روي + بور و مصرف گوگرد+ روي + بور) بودند. اثر اصلي نيتروژن بر عملكردهاي دانه و روغن، اجزا عملكرد، شاخص هاي كارايي نيتروژن و نيترات باقيمانده خاك معني دار بود. بالاترين عملكرد دانه(1/3 تن در هكتار) از مصرف نيتروژن به ميزان 30 % كمتر از مقدار اوليه (136 كيلوگرم نيتروژن در هكتار) بدست آمد. اثر اصلي سطوح گوگرد، روي و بور بر صفات مورد بررسي بجز تعداد دانه در غلاف و كارايي استفاده نيتروژن معني دار گرديد، به نحوي كه بالاترين عملكرد دانه (7/2 تن در هكتار) از مصرف توام گوگرد، روي و بور حاصل شد. با افزايش مصرف نيتروژن و نيز با مصرف گوگرد، روي و بور شاخص هاي كارايي نيتروژن به ترتيب كاهش و افزايش داشت. با عنايت به نتايج بدست آمده، مصرف نيتروژن (30 % كمتر از مقدار اوليه) و گوگرد+ روي + بور براي كلزا در اين منطقه قابل توصيه مي باشد.

Rapeseed is among the crop plants that need a great amount of nitrogen during their growth period. An increase in the efficiency of N not only decreases environmental pollution but it is also economical. This study was conducted to determine the effect of nitrogen (N), sulfur (S), zinc (Zn) and boron (B) on the yield and yield components of rapeseed (Brassica napus L. Cv. PF) and N efficiency indices during 2010-2012 at Safi-Abad Agricultural Research Center of Dezful. The experiment was conducted as factorial arranged in a randomized complete blocks design with three replications. The treatments consisted of three N levels (0, N amount on the basis of farm production potential, and N 30% less than initial amount), and eight S, Zn, and B levels (without S, Zn and B application, S application, Zn application, B application, S+Zn application, S+B application, Zn+B application and S+Zn+B application). The result showed that the main effect of N on grain and oil yields, yield components, and N efficiency indices and residual nitrate were significant. The highest grain yield (3.1 t ha-1) was obtained from application of N 30% less than initial amount (136 kg N ha-1). The main effect of S, Zn, and B on the studied traits, except seed number per pod and N utilization efficiency, were significant, and the highest yield (2.7 t ha-1) resulted from application of S+Zn+B. Increased N application and also application of S+Zn+B led to decrease and increase in N efficiency indices, respectively. Regarding the obtained results, application of N (30% less than initial amount) and S+Zn+B can be recommended for rapeseed in this region.