ارتباط شكل‌هاي شيميايي روي با شاخص‌هاي لوبيا در برخي خاك‌هاي آهكي با و بدون لجن فاضلاب

Relation between Zinc Fractions and Bean (Phaseolus vulgaris L.) Indices in Some Calcareous Soils Amended and Un-amended with Sewage Sludge

بررسي ارتباط شكل‌هاي روي با شاخص‌هاي گياه در خاك امكان تعيين شكل يا شكل‌هاي قابل استفاده اين عنصر را مي‌دهد. در اين تحقيق 10 نمونه خاك آهكي انتخاب و سپس خاك‌هاي تيمارنشده و تيمارشده با لجن فاضلاب (1? وزني- وزني) به مدت 1 ماه در رطوبت ظرفيت مزرعه خوابانده شدند. قبل از كشت در خاك‌هاي تيمارنشده و تيمارشده، شكل‌هاي شيميايي روي (تبادلي، پيوندشده با كربنات‌ها، پيوندشده با اكسيدهاي آهن و منگنز، پيوندشده با ماده‌آلي و باقيمانده) تعيين شدند. سپس، بذرهاي لوبيا در هر گلدان كشت و پس از 8 هفته بخش‌ هوايي گياهان برداشت و غلظت، ماده خشك، جذب روي پاسخ و عملكرد نسبي تعيين شد. نتايج نشان داد كه كاربرد لجن فاضلاب سبب افزايش تمام شكل‌ها روي شد. نتايج كشت گلداني نشان داد كه در خاك‌هاي تيمارنشده، بين غلظت، ماده خشك و جذب روي و روي پيوندشده با اكسيدهاي آهن و منگنز همبستگي معني‌داري وجود داشت. همچنين در خاك‌هاي تيمارشده، ماده خشك با همه شكل‌ها روي (به‌جز روي پيوندشده با اكسيدهاي آهن و منگنز) همبستگي معني‌داري (*65/0-*77/0-r=) داشت. همچنين، پاسخ و عملكرد نسبي با روي تبادلي همبستگي معني‌داري داشتند. نتايج اين تحقيق نشان داد كه شكل‌ها داراي قابليت استفاده در خاك‌هاي تيمارنشده و تيمارشده زير كشت لوبيا متفاوت بودند.

Investigation of the distribution of zinc (Zn) fractions in the soil allows determination of their bioavailability. In this research, 10 calcareous soil samples were selected and sewage sludge-amended (1% w/w) and un-amended soils were incubated for 1 month. Before planting, Zn was fractioned (exchangeable, associated with carbonates, associated with organic matter, associated with Fe and Mn oxides, and residual). Then, seeds of bean were planted in each pot. After 8 weeks, the aboveground parts of plants were harvested and Zn concentration, yield, and Zn uptake indices were determined. The results showed that all Zn fractions were increased by sewage sludge addition. Results of pot experiment indicated that significant correlation was found between Zn concentration, yield, and uptake in bean with Zn associated with Fe and Mn oxides (r=0.80**-0.89**) in un-amended soils. Moreover, yield was significantly correlated with all fractions (except Zn associated with Fe and Mn oxides) in the amended soils. Also, significant correlation was found between response and relative yield indices and exchangeable. The results of this research showed that availability of Zn fractions was different in un-amended and amended soils under bean planting.