بررسي مورفو- فيزيولوژيكي و بيوشيميايي برخي از اكوتيپ‌هاي گياه Allium sativum L. در مناطق شمال و شمال غرب كشور

Evaluation of morpho physiological and biochemical diversity in some Garlic (Allium sativum L.) ecotypes in North and North West of Iran

در اين تحقيق 50 توده از گياه سير از استان‌هاي مهم سيركاري ايران شامل زنجان، همدان، گيلان، مازندران و مشهد جمع آوري و پس از مقايسات اوليه خصوصيات ظاهري پياز (قطر، رنگ و تعداد سيرچه‌ها در هر پياز) تعداد 20 توده متفاوت، غربال و در شرايط گلداني در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با 3 تكرار كشت گرديد. در انتهاي فصل رشد صفات مورفولوژيكي شامل ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته، وزن تازه پياز، قطر پياز، تعداد سيرچه در هر پياز و وزن خشك مورد اندازه‌گيري قرار گرفت. تاريخ گلدهي، تشكيل گل، نوع گل، تعداد سيرچه‌هاي هوايي، وزن تازه و وزن خشك آنها به همراه ساختمان گل نيز مورد ارزيابي قرار گرفت. ميزان تندي در توده‌هاي مورد مطالعه با استفاده از سنجش محتوي پيرويك اسيد (PA) به روش اسپكتروفتومتري، مورد مقايسه و سنجش قرار گرفت. آناليز واريانس نشان داد كه اثر ژنوتيپ در تمامي صفات مورد مطالعه از نظر آماري بطور معني‌داري متفاوت بودند. عملكرد (وزن تر پياز) همبستگي مثبتي با ارتفاع گياه، قطر پياز و ارتفاع پياز سير نشان داد. بين ميزان تندي و وزن خشك كل، همبستگي مثبت و بالايي مشاهده گرديد. تجزيه خوشه‌اي، ارقام مورد مطالعه را در 3 گروه مختلف قرار داد كه تطابق بسيار بالايي با مناطق جغرافيايي مورد كاشت نشان داد.

A total of 50 garlic (Allium sativum L.) ecotypes were collected from important garlic producing provinces of North and North West of Iran. After initial morphological comparison, 20 different ecotypes were selected and cultured in pots conditions as randomized in completely block design with 3 replications. At the end of the growing season morphological traits such as plant height, number of leaves per plant at 135 days after planting, fresh bulb weight, bulb diameter and clove number per bulb and dry weight of clove were characterized. Flowering date, type of flowers, fresh and dry weight of aerial cloves and other plant physiological traits were evaluated. The pungency of ecotypes were analyzed by measuring of pyruvic acid (PA) content by spectroscopy method. ANOVA showed that the effect of genotype for all studied traits were statistically significant. Yield (wet bulb weight) indicated positive correlation with plant height and diameter of the bulb and its height. High positive correlation between pungency and total bulb dry weight were observed. Cluster analysis of ecotypes divided them into 3 major groups that shoed good geographic areas agreement with plant high. Based on these results, selection on plant height, bulb diameter and bulb height, can be effective markers for development of garlic breeding programs.