اثر محلول پاشي ايندول استيك اسيد و كاينتين بر صفات گياهي و شاخص هاي فلورسانس كلروفيل گياهچه هاي برنج در شرايط تنش خشكي

Effect of IAA and Kinetin application on plant characteristics and chlorophyll fluorescence indices in rice seedlings under drought stress condition

به منظور ارزيابي اثر هورمون هاي ايندول استيك اسيد (IAA) و كاينتين (Kin) بر بهبود تحمل تنش خشكي و شاخص هاي فلورسانس كلروفيل در گياهچه هاي برنج، يك آزمايش فاكتوريل با سه عامل بر پايه طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در سال 1392 در دانشكده علوم كشاورزي دانشگاه گيلان انجام شد. تيمارهاي آزمايش عبارت بودند از ژنوتيپ هاي برنج غريب، خزر، سپيدرود و آپلند 83750-131-1 IR، تنش خشكي در دو سطح صفر (بدون تنش) و تنش خشكي از مرحله يك تا چهار كدبندي ورگارا و هورمون در سه سطح، صفر (بدون محلول پاشي هورمون)، IAA (5-10×5 مول) و كاينتين (5-10×5 مول) به صورت محلول پاشي برگ. صفات اندازه گيري شده شامل تعداد پنجه، تعداد روز تا لوله شدن برگ، دماي برگ، محتواي آب نسبي برگ، نشت الكتروليت ها، عدد كلروفيل متر و مولفه هاي فلورسانس كلروفيل بودند. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه عامل ها اثر معني داري بر همه صفت هاي ارزيابي شده داشتند. رقم سپيدرود در شرايط تنش خشكي داراي بيشترين محتواي آب نسبي برگ (3/46 درصد) بود. كمترين محتواي آب نسبي برگ نيز متعلق به تيمار غريب در شرايط تنش خشكي (5/34 درصد) بود. محلول پاشي هورمون IAA هم در شرايط بدون تنش و هم تنش منجر به افزايش محتواي آب نسبي (به ترتيب 4/92 و 7/43 درصد) شد. ژنوتيپ آپلند در شرايط آبياري كامل داراي بيشترين مقدار عدد كلروفيل متر (03/47) بود. كمترين مقدار آن نيز متعلق به تيمار غريب در تنش خشكي و (6/30) بود. محلول پاشي IAA و كاينتين منجر به افزايش عدد كلروفيل متر در رقم غريب به ترتيب به ميزان 18 و 7/13 درصد شدند. تنش خشكي منجر به افزايش نشت الكتروليت ها به ميزان 1/32 درصد در تيمار بدون محلول پاشي شد. كمترين ميزان نشت الكتروليت مربوط به رقم سپيدرود در شرايط آبياري كامل به ميزان 36/16 درصد بود. تجزيه ناپارامتريك براي صفات رتبه اي نشان داد كه تركيب هاي تيماري مورد استفاده در اين آزمايش بر صفات اندازه گيري شده اثر معني داري داشتند. بيشترين مقدار كارآيي كوانتومي فتوسيستم دو به ميزان 81/0 مربوط به رقم خزر در شرايط آبياري كامل و محلول پاشي IAA بود. نتايج اين آزمايش نشان داد كه محلول پاشي IAA و كاينتين منجر به بهبود صفات مورد بررسي در شرايط تنش خشكي در گياهچه هاي برنج شد و IAA نقش موثرتري در بهبود تحمل به تنش نسبت به كاينتين داشت. همچنين مشخص شد كه ژنوتيپ‌هاي آپلند و سپيدرود متحمل تر از ارقام غريب و خزر بودند و در مجموع ژنوتيپ آپلند با محلول پاشي IAA رشد بهتري در شرايط تنش خشكي داشت.