ارزيابي پايداري عملكرد دانه 40 ژنوتيپ گندم نان (Triticum aestivum L.) با استفاده از روش آثار اصلي جمع پذير و اثر متقابل ضرب پذير (AMMI)

Evaluation of yield stability of 40 bread wheat (Triticum aestivum L.) genotypes using additive main effects and multiplicative interaction (AMMI)

به منظور بررسي پايداري عملكرد دانه 40 ژنوتيپ گندم نان در سه سال و دو شرايط تنش خشكي و بدون تنش، شش آزمايش در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در سال هاي 1388 تا 1390 در دانشكده كشاورزي دانشگاه شهيد باهنر كرمان اجرا شد. نتايج تجزيه واريانس مركب نشان داد كه اثر محيط، ژنوتيپ و اثر متقابل ژنوتيپ × محيط بر عملكرد دانه معني دار بود. نتايج تجزيه واريانس آثار اصلي جمع پذير و اثر متقابل ضرب پذير (AMMI) نشان داد كه اثر پنج مولفه بر عملكرد دانه معني دار بوده و مولفه ششم به عنوان نويز در نظر گرفته شد. براي استفاده هم زمان از اطلاعات حاصل از پنج مولفه معني دار AMMI، از شاخص ارزش پايداري امي (ASV) استفاده شد. بر اساس اين شاخص رقم هاي هيرمند، كوير و اميد با داشتن كمترين ASV پايدارترين ارقام بوده و بر اساس آماره برتري، رقم هاي الوند، الموت و كوير پايدارترين رقم ها شناخته شدند. رقم كوير با دارا بودن عملكرد دانه مناسب به عنوان پايدارترين و رقم شيراز به عنوان ناپايدارترين رقم شناخته شدند. با در نظر گرفتن ميانگين شش محيط، رقم شيراز بيشترين عملكرد دانه را داشت. بر اساس نتايج به دست آمده به منظور بهره‌برداري هم زمان از پتانسيل عملكرد و پايداري عملكرد، استفاده از رقم هاي كوير و شيراز به عنوان والدين تلاقي مناسب به نظر مي‌رسد.