ارزيابي تركيب پذيري لاينهاي ذرت استخراجي از ژرم‌پلاسم سيميت در تلاقي با لاين‌هاي مناطق معتدله

Combining ability of maize lines derived from CIMMYT germplasm in crossing with temperate lines

به منظور ارزيابي تركيب پذيري لاينهاي ذرت استخراجي از ژرم‌پلاسم سيميت در تلاقي با لاين‌هاي مناطق معتدله، تعداد 28 تركيب حاصل از تلاقي چهار لاين معتدله (MO17, K18, K166B, A679) ذرت به عنوان تستر با هفت لاين استخراجي از ژرم‌پلاسم ذرت سيميت در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در سال 1391 در هفت منطقه (كرج، شيراز، دزفول، جيرفت، مغان، گرگان و كرمانشاه) مورد بررسي قرار گرفتند. در سال 1392، علاوه بر 28 تركيب سال قبل، 24 تركيب جديد (جمعاً 52 تركيب) نيز ارزيابي شدند. مقايسه ميانگين هيبريدها نشان داد كه دو هيبريد شماره 28 و 10 به ترتيب با ميانگين 160/10، 867/9، 822/9 و 774/9 تن در هكتار پرمحصول‌‍‌تر از ساير هيبريدها بودند. هيبريد شماره 28 حاصل از تلاقي XT03 × K166B مي‌باشد. در تجزيه مركب لاين در تستر، اثر ساده لاين و تستر غيرمعني‌دار، ولي اثرمتقابل لاين در تستر معني‌دار بود. اثر تركيب پذيري عمومي تسترها معني‌دار بود، ولي لاين‌ها تركيب‌پذيري عمومي معني‌داري نشان ندادند. نتايج نشان داد كه امكان بهره‌برداري از منابع سيميت (گرم و مرطوب و نيمه‌گرم و مرطوب) بويژه از منابعي كه در شرايط مشابه ايران توسط سيميت توليد مي‌شوند (مانند برنامه سيميت در چين) در افزايش تنوع ژرم‌پلاسم مورد استفاده در برنامه به‌نژادي اقليم معتدله وجود دارد. نتايج اين آزمايش نشان داد كه انجام تلاقي با لاين‌هاي معتدله قبل از شروع خودگشني و گزينش، تاثيري در موفقيت لاين‌هاي استخراجي ندارد. استفاده از تعداد بيشتري از منابع گرم و مرطوب و نيمه‌گرم و مرطوب همراه با تعداد بيشتر تستر معتدله از هر گروه، در تسهيل و تسريع موفقيت ضرورت دارد.