بيان‏ناپذيري تجربه عرفاني با نظر به آراي مولانا در باب «صورت» و «معنا»

Inexplicability of Mystical Experience Regarding Rūmiʹʹs Thoughts about Form and Meaning

بيان‏ناپذيري تجربه‏ عرفاني امري است كه صوفيان با استعانت از رمزها و تمثيل‏هاي متعدد و يا به‌صراحت از آن سخن گفته‎اند. به عقيده آنها، عظمت و كمال «معني» به اندازه‏اي است كه «صورت» ظاهر به‌ هيچ‌رو نمي‏تواند آن را بيان كند. زبان عرفاني در بطن خود تناقض صورت و معني را بازتاب مي‏دهد؛ تناقضي كه از ادراك صوفيان نسبت به «راز» سرچشمه مي‏گيرد. «راز»ي در عمق «معني» نهفته است كه زبان نمي‏تواند آن را بيان كند و به مخاطب انتقال دهد. صوفي نيز مي‏كوشد اين راز را پنهان نگاه دارد. وسوسه بيان معني از يك سو، و اصرار بر ناتواني زبان در بيان معني از سوي ديگر، بنيان بخش عمده‏اي از ميراث سخن صوفيه است. بحث «صورت» و «معني» در آثار مولانا نيز به شكلي گسترده مطرح شده است. تاكيد مولانا بر محال بودن بيان تجربه عرفاني، سرانجام او را به ساحت «خاموشي» كشانده است. مقاله حاضر به اين موضوع اختصاص دارد.