موانع اجرايي مراقبت تيمي و آموزش بين‌حرفه‌اي: ديدگاه‌هاي مديران آموزشي نظام سلامت كشور

Barriers to Implementation of Team Care and Interprofessional Education: the Viewpoints of Educational Managers of Iranian Health System

مقدمه: امروزه رويكردهاي آموزشي بين‌حرفه‌اي، همكاري بين‌حرفه‌اي و مراقبت تيمي به ضرورتي اجتناب‌ناپذير جهت مقابله با نيازهاي سلامتي جوامع تبديل شده است. تناقض موجود بين ضرورت ارايه مراقبت تيمي در مراكز درماني و عدم اولويت‌دهي و يا به‌كارگيري رويكردهاي آموزشي تيم محور و بين‌حرفه‌اي در برنامه‌هاي آموزشي نظام سلامت كشور، زمينه‌ي انجام مطالعه‌اي با هدف تبيين موانع اجرايي مراقبت تيمي و آموزش بين‌حرفه‌اي از ديدگاه مديران مراكز آموزشي نظام سلامت در ايران گرديد. روش‌ها: مطالعه‌ي كيفي از نوع تحليل محتوي و با رويكرد قراردادي در طي شهريور ماه 92 تا تيرماه 93 با مصاحبه‌ي انفرادي نيمه ساختارمند با 16 نفر از مديران، معاونين و محققان دانشگاه‌هاي علوم پزشكي و مراكز مطالعات و توسعه آموزش پزشكي كشور، با نمونه‌گيري مبتني بر هدف انجام شد. كليه مصاحبه‌ها پس از پياده سازي با استفاده از نرم افزار MAXQD مورد تجزيه وتحليل قرار گرفت. نتايج: موانع تبيين شده از ديدگاه مديران شامل دو طبقه‌ي اصلي و هشت زير طبقه بود، طبقات اصلي موانع فرهنگي– نگرشي و موانع ساختاري – عملكردي بود، موانع فرهنگي– نگرشي، زير طبقات ضعف تفكر سيستميك، فرهنگ فردگرايي، حرفه‌گرايي، پزشك سالاري و الگوهاي نقش را در برداشت و موانع عملكردي – ساختاري، زير طبقات ساختار مديريت، رشدنيافتگي مديريت آموزشي، شناخت ناكافي وشواهدضعيف را شامل ‌شد. نتيجه‌گيري: موانع موجود و تاثير‌پذيري آن‌ها از يكديگر، با ايجاد يك چرخه‌ي معيوب، مانع اجراي مراقبت تيمي و به‌كارگيري رويكردهاي آموزشي تيم محور در نظام سلامت شده‌اند. با توجه به اين كه تغييرات فرهنگي و نگرشي در طولاني مدت رخ مي‌دهند، بايستي با تغيير ساختارها در مديريت آموزشي و اجراي برنامه‌هاي آزمايشي آموزش بين‌حرفه‌اي و گسترش تحقيقات وشواهد در اين زمينه به سمت تغيير فرهنگ و نگرش و اجراي مراقبت تيمي و رويكردهاي آموزشي تيم محور حركت كرد.

Introduction: Today, interprofessional collaboration and team care as well as interprofessional education are inevitable necessities for addressing healthcare needs of societies. Due to a contradiction between the need to provide team care at health centers and the lack of prioritization and implementation of team-based and interprofessional approaches to education in the health system, this study was conducted to explain the barriers to implementation of team care and interprofessional education in Iran from the viewpoints of educational managers of the health system. Methods: This qualitative content analysis study with a conventional approach was carried out from August 2013 to Jul 2014. The data were collected through semi–structured individual interviews with 16 educational managers and researchers in universities of medical sciences and medical education development centers who were selected by purposive sampling. All interviews were transcribed word by word and then analyzed using MAXQD software. Results:Two categories and eight subcategories were identified explaining the barriers to implementation of team care and interprofessional education from educational managers’ viewpoints. The two main categories included cultural-attitudinal barriers and structural-functional barriers. The first category consisted of subcategories such as weakness of systemic thinking, individualistic culture, profession-orientedness, physicians’ predominance, and role models. The second category included subcategories of management structure, stunted growth of educational management, inadequate understanding and weak evidence. Conclusion:Existent barriers and their influence on each other have prevented the implementation of team care and interprofessional education by creating a vicious cycle. Since the cultural and attitudinal changes occur over a long period, it is necessary to move towards changing the culture and attitudes and implementing team care and interprofessional education through restructuring the educational management as well as implementation of interprofessional education pilot programs and developing research and evidence accordingly.