رابطه شاخص توده بدني وتاريخچه باروري با تراكم استخوان در زنان يايسه

The relationship between BMI and reproductive histories and bone density in postmenopausal women

چكيده زمينه و هدف: اين مطالعه به منظور تعيين اثر شاخص توده بدني و تاريخچه باروري (سن، سن منارك، تعداد زايمان، تعداد سال‎هاي باروري، تعداد سال‎هاي يايسگي و سطح سرمي استراديول، تستوسترون و گلوبولين متصل به هورمون هاي جنسي) بر سنجش تراكم استخوان مهره‎هاي كمري و گردن استخوان فمور در زنان يايسه سالم انجام شد. مواد و روش‎ها: در اين مطالعه توصيفي مقطعي 190 زن يايسه 64-40 ساله كه بيماري زمينه‎اي، بيماري موثر بركيفيت زندگي و استخوان نداشتند و داروهاي موثر بر متابوليسم استخوان مصرف نمي‎كردند به صورت تصادفي انتخاب شدند. سنجش تراكم استخوان و تعيين T score، Z score و دانسيته مغز استخوان توسط جذب سنجي راديوگرافيك با انرژي دوگانه در دو ناحيه ستون فقرات و گردن استخوان فمور انجام شد. ضريب همبستگي بين سنجش تراكم استخوان و فاكتورهاي مورد بررسي محاسبه شد. يافته‎ها: شاخص توده بدني ارتباط مثبت معني‎داري با T score و دانسيته مغز استخوان ستون فقرات همچنين T score ،Z score و دانسيته مغز استخوان گردن فمور دارد در حالي كه سن، تعداد سال‎هاي يايسگي و سطح سرمي تستوسترون ارتباط منفي با T score و دانسيته مغز استخوان ستون فقرات دارند. سطح سرمي تستوسترون با كاهش Z score مهره كمري نيز ارتباط منفي داشت. تعداد سال‎هاي يايسگي با كاهش T score و دانسيته مغز استخوان گردن فمور همراه بود. ارتباط مثبت معني‎دار ميان تعداد سال‎هاي باروري، T score و دانسيته مغز استخوان مهره‎هاي كمري مشاهده شد. نتيجه گيري: از دست دادن استخوان در زنان يايسه با بالا رفتن سن، تعداد سال‎هاي يايسگي و سطح سرمي تستوسترون تشديد مي‎شود در حالي كه شاخص توده بدني اثر محافظتي دارد. واژگان كليدي: تراكم استخوان، شاخص توده بدني، يايسگي، تاريخچه باروري

Abstract Background: The aim of this study was to investigate the effect of BMI and reproductive histories (age, age at menarche, the number of parities, reproductive years and years since menopause, and serum levels of estradiol, testosterone and SHBG) on bone densitometry of spine and femur in healthy postmenopausal women. Materials and Methods: In a descriptive cross-sectional study, 190 healthy postmenopausal women, aged 40-64, who did not have a history of co-existing diseases, diseases affecting the quality of life, bone diseases, and using drugs affecting the bone metabolism, were randomly selected. Bone densitometry, T score, Z score, and bone marrow density (BMD) were determined by dual energy X-ray absorptiometry (DXA) at lumbar spine and femur. Correlation co-efficients were, then, measured for the relationship between bone density and the intended factors. Results: BMI presented significant positive relationships with T score and BMD of spine and BMD, T score, and Z score of femur, whereas age, the number of years since menopause, and the serum level of testosterone had negative relationships with T score and BMD of spine. The serum level of testosterone showed a negative relationship with Z score reduction in spine. The number of years since menopause had a positive relationship with reductions in Z score and BMD of femur. In addition, significant positive relationships were observed between the number of reproductive years and T score and BMD of spine. Conclusion: Bone loss in postmenopausal women is intensified with increases in age, the number of years since menopause, and the serum level of testosterone, whereas BMI has a bone-protective effect. Keywords: Bone density, BMI, Menopause, Reproductive histories