رهيافت زيست محيطي در پهنه بندي و توسعه حمل ونقل غير موتوري به كمك GIS، مطالعه موردي: شهر اراك

Environmental Approach for Zoning and Development of Non-motorized Transportation by GIS in Arak City, Iran

سالانه بودجه نسبتا زيادي جهت تامين نيازهاي حمل و نقل موتوري در شهرها هزينه مي گردد. واردات بنزين، ساخت و ساز جاده ها، هزينه تعميرات و نگهداري خودروها از جمله اين هزينه ها هستند. از طرفي نقش بارز تردد خودروها در عوارض زيست محيطي از قبيل مصرف انرژي، ايجاد آلاينده هاي هوا و صوت بر اين هزينه ها مي افزايد. در اين راستا، لزوم توجه به مديريت زيست محيطي در حمل و نقل شهري افزايش مي يابد. يكي از راهكارهاي اين نوع مديريت استفاده هرچه بيشتر از مدهاي غيرموتوري (پياده روي و دوچرخه سواري) است. هدف تحقيق طراحي وتوسعه يك مدل در محيط GIS با رويكرد معرفي مناطق قابل توسعه جهت توسعه حمل و نقل غيرموتوري است. شهر اراك به عنوان يك شهر در حال توسعه درايران به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب شده است. روش تحقيق طراحي يك روش محاسبه سطح دسترسي به مناطق تجاري، تفريحي و اداري براي مدهاي حمل و نقل با اولويت هاي غير موتوري حمل و نقل بوده است. ابزار GIS با توانايي ارزيابي گزينه هاي مختلف و نيز همپوشاني لايه ها، ابزاري كارآمد در اين تحقيق تلقي مي شود. نتايج بيانگر پتانسيل بالاي منطق مطالعاتي جهت توسعه حمل و نقل غيرموتوري است. نقشه هاي مختلف بيانگر استفاده غيرضروري و در برخي موارد، ناكارآمد حمل و نقل موتوري در بخشهاي متعددي از شبكه حمل و نقل است كه عوارض زيست محيطي فراواني را به همراه دارد. اين تحقيق به روشني در بر دارنده يك رهيافت علمي در حمل و نقل شهري است كه ثابت مي كند كاهش عوارض زيست محيطي حمل و نقل با تردد غيرموتوري در بسياري از موارد، خللي در دسترسيها وارد نمي كند. اين رويكرد مي تواند در برنامه ريزي شهري در سطوح منطقه اي و كشوري مورد استفاده واقع شود.

For urban transportation development there are a lot of annual costs, such as fuel importation, roads development, car repairing. Also environmental transportation impacts like energy consumption, noise and air pollution, increase the mentioned costs. Along rapid urban development it has become a considerable concern in the urban environmental management. Therefore, urban transportation is an important area in the field of environment. Hence it is required to pay more attention to environmental management of urban transportation. One of the useful management methods is development of Non-motorized Urban Transportation (bicycling and walking). The overall objective of this study is to develop a GIS model to plan suitable locations for non-motorized urban transportation. Arak, a developing city in Iran has been chosen as a case study. Methodology of this study helps to select suitable sites for development of non-motorized urban transportation. GIS as a powerful tool is applied for layers overlaying and interpretation of several scenarios. The results as the accessibility map and analysis for 3 transportation options (motorized transportation, bicycling and walking), shows high suitability of the study area for development of non-motorized urban transportation. Regarding fuel consumption issue, there are a lot of non-suitable location of main destinations in urban transportation network. This research has successfully managed development of a scientific approach for current and future development. It can be employed in transportation planning and suitability assessment at the local and national structure plan levels.