تحليل اقتصادي اثرات توسعه تكنولوژي و مكانيزاسيون بر توليد بخش كشاورزي استان قزوين

Effects of Technology Development and Mechanization on Agricultural Production in Qazvin Province

در مطالعه حاضر، به منظور بررسي اثرات توسعه تكنولوژي و مكانيزاسيون بر توليد بخش كشاورزي استان قزوين، ابتدا روند تغييرات مصرف كود و سموم شيميايي و به كارگيري ماشين آلات طي دوره ي زماني 1390-1370 مورد بررسي قرارگرفت. سپس با استفاده از تحليل هاي رگرسيوني تاثير تكنولوژي و مكانيزاسيون بر عملكرد محصولات عمده استان قزوين بررسي شد. در مرحله ي بعد، با لحاظ نمودن نتايج حاصل از تحليل رگرسيون در مدل برنامه ريزي رياضي مثبت (PMP)، اثر سناريوي تلفيقي افزايش 10% كود شيميايي، كاهش 15% سموم دفع آفات و افزايش 20% ساعت كار ماشين آلات بر ميزان عملكرد محصولات و سود ناخالص كشاورزان استان قزوين تجزيه و تحليل شد. سناريوي تلفيقي فوق، با توجه به شرايط منطقه و حداكثر ميزان تغيير نهاده ها در جهت افزايش سود ناخالص كشاورزان تعبيه شد. براي تخمين توابع و حل مدل PMP از نرم افزارهاي Eviews و GAMS استفاده شد. نتايج نشان داد كه به كارگيري مكانيزاسيون بر عملكرد كليه ي محصولات منتخب استان قزوين اثر مثبت و معني داري دارد. با اعمال سناريوي پيشنهادي نيز، سطح زير كشت محصولات گندم و جو به ميزان 5/3 و 6/1% نسبت به سال پايه كاهش يافت، اما سطح زيركشت ساير محصولات الگو از 5/2% براي ذرت دانه اي تا 8/12% براي چغندر افزايش يافت. سود ناخالص كشاورزان نيز 7/29% نسبت به سال پايه افزايش يافت. در پايان با توجه به اثرات مثبت توسعه ي مكانيزاسيون و خرده پا بودن اغلب كشاورزان استان قزوين، حمايت دولت در قالب ارايه ي تسهيلات بانكي و وام هاي با نرخ بهره ي كم به كشاورزان، براي خريد و به كارگيري ماشين‌آلات و ادوات مكانيزه در بخش كشاورزي اين استان پيشنهاد شد. طبقه بندي JEL: C61, Q16, Q33

In present study, in order to investigate the effects of technology and mechanization on agricultural production in Qazvin province, first trend of using fertilizer, pesticides and mechanization during the period of 2001-2011 was reviewed. Then, by using regression analysis, impact of technology and mechanization on yields of major products in Qazvin province was investigated. Later, through entering the results of the regression analysis in Positive Mathematical Programming model (PMP), effects of 10 percent increase in fertilizer, 15 percent decrease in pesticides and 20 percent increase in machine work-hours on yields and farmers’ gross margin were determined. Results showed that mechanization had positive effect on yields of major crops. Under the scenario, wheat and barley acreage decreased by 3.5 and 1.6 percent respectively compare to the base year while acreage of the other products increased from 2.5 percent for corn to 12.8 percent for sugar beet. Also farmersʹ gross margin in above scenario increased by 29.7 percent compared to the base year. Finally, government support through extending loans to farmers for purchasing machinery was recommended.