بررسي عوامل موثر بر تمايل كشاورزان جهت تغيير كاربري اراضي در استان مازندران

Factors Affecting Farmersʹʹ Willingness to Changing Land Use in Mazandaran Province

اطلاع از نسبت كاربري‌ها و نحوه ي تغييرات آن در گذر زمان يكي از مهم ترين موارد در برنامه‌ريزي‌ها مي‌باشد. با اطلاع از نسبت تغييرات كاربري‌ مي‌توان تغييرات آتي را پيش‌بيني نموده و اقدامات مقتضي را انجام داد. در همين راستا اين مطالعه به بررسي و تعيين عوامل موثر بر تمايل كشاورزان به تغييرات كاربري اراضي در استان مازندران در سال 1391 مي پردازد. بدين منظور شهرستان هاي تنكابن، چالوس، نوشهر، محمودآباد و ساري كه بيشترين كاربري اراضي را در استان مازندران داشته اند، انتخاب گرديده و داده هاي مورد نياز از طريق تكميل 150 پرسشنامه در روستاهاي شهرستان هاي مذكور جمع آوري شد و با برآورد الگوي رگرسيوني لوجيت، اثر هر يك از عوامل بر تغيير كاربري اراضي زراعي و باغي اين استان تعيين گرديد. نتايج مطالعه نشان مي‌دهد كه بيشترين ميزان تمايل به منظور تغيير كاربري مربوط به ساخت مسكن بوده است كه به علت نياز به مسكن و افزايش قيمت زمين در سال هاي اخير و در پي آن تغيير كاربري توسط كشاورزان براي رسيدن به سطح درآمدي مطلوب مي باشد. همچنين افزايش در متغيرهاي سن، داشتن شغل غير كشاورزي، هزينه ي كل توليدات زراعي- باغي و خسارات وارد شده، باعث افزايش تغيير كاربري و نيز افزايش در متغيرهاي سابقه ي كشاورزي، مساحت اراضي، ميزان اجاره بها و درآمد كشاورزي، باعث كاهش تغيير كاربري اراضي خواهد شد. در اين راستا اجراي سياست هايي نظير كاهش هزينه ي نهاده‌هاي كشاورزي، تنظيم قيمت برنج در بازار با در نظر گرفتن نرخ تورم، توزيع عادلانه-ي ثروت و اعطاي تسهيلات مالي كم بهره و بلندمدت به كشاورزان كم درآمد و نيز برنامه ريزي-هايي در جهت يكپارچه سازي اراضي توصيه مي گردد.

This study investigates factors affecting of farmersʹ willingness to land use changes in Mazandaran province. For this purpose, Tonekabon, Chalous, Noshahr, Mahmoudabad townships and Sari city which had the most land use changes in the province were selected. Required data gathered from a sample of 150 farmers in rural areas of mentioned regions and logit regression model was used to determine factors affecting willingness to change land use. The results showed that increase in price of land was the most important factor and this caused farmers to sell their land for housing construction to get higher income. Also, there was a positive relationship between age, non-agricultural employment, total cost of production and willingness to change land use and increase in farming experience, farm size, rent and agricultural income led to decrease in land use changes. Based on the results, implementing of policies such as reduction of agricultural input cost, increase in rice price parallel to inflation rate, extending low-interest and long-term loans to low-income farmers and land consolidation are recommended.