بررسي اثرات جانبي برداشت بي رويه آب هاي زيرزميني بر بازار پسته ايران

Investigation of Externalities of Groundwater Overexploitation on pistachio market of Iran

مهم ترين هدف اين مطالعه بررسي اثر هزينه هاي جانبي ناشي از برداشت بي رويه ي آب هاي زيرزميني براي توليد محصول پسته بر بازار پسته ايران است. ابندا تابع تقاضاي صادرات و تقاضاي داخلي پسته همراه با تابع عرضه ي آن با و بدون در نظر گرفتن هزينه هاي جانبي برداشت بي رويه-ي آب هاي زيرزميني براي دوره ي 90-1359 برآورد گرديد و سپس در قالب يك مدل برنامه‌ريزي رياضي آثار هزينه هاي جانبي بر متغيرهاي كليدي و رفاه بررسي شد. نتايج نشان داد كه هزينه‌هاي جانبي برداشت بي رويه ي آب‌هاي زيرزميني در توليد پسته موجب انتقال منحني عرضه به سمت بالا و چپ مي‌شود. بنابراين عرضه ي فعلي پسته به دليل در نظر نگرفتن هزينه‌هاي جانبي، بيش از حد بهينه است. از سوي ديگر قيمت‌هاي بازار كمتر از قيمت‌هاي بهينه اجتماعي است. بر اين اساس با لحاظ هزينه‌هاي جانبي مقدار متغيرهاي قيمت افزايش و متغيرهاي مقدار توليد و عرضه، تقاضاي داخلي و صادرات كاهش يافته است. در نهايت با لحاظ كل هزينه هاي جنبي، رفاه مصرف‌كننده، رفاه توليدكننده، درآمد صادراتي و در مجموع رفاه كل جامعه در كوتاه‌مدت كاهش يافت. قطعا لحاظ اين هزينه‌هاي جنبي مانع از برداشت بي رويه ي منابع آب زيرزميني و افزايش ارزش حال منافع حاصل از آن در بلندمدت خواهد شد. طبقه بندي JEL: C2, Q2, Q5, O13

This study investigates externality costs of groundwater overexploitation to produce pistachio on pistachio market of Iran. Domestic demand functions, export demands and supply of pistachio with and without externality costs of groundwater overexploitation were estimated for the period 1980-2011. Then, the effects of externality costs on key variables of market and welfare were investigated applying mathematical programming model. The results showed that externality costs of groundwater overexploitation to produce pistachio lead to a shift of the supply curve is upward and to the left. Therefore, the amount of current supply of pistachios without considering externality costs is larger than socially efficient level. On the other hand, the market price is lower than the socially efficient price. Accordingly, with considering externality costs the market price variables increased and the amount of domestic demand, export demands and supply decreased. Finally, with considering total externality costs the consumer and producer welfare, export income and total welfare or social welfare decreased. Certainly considering externality costs prevents groundwater overexploitation and the present value of the benefits of this action will increase in the long run.