مقايسه ي هزينه و منابع رشد تجارت دو‌جانبه ي ايران و مهم‌ترين شركاي تجاري(تجارت كالاهاي كشاورزي، غير كشاورزي و كل)

Comparing Cost and Sources of Iranʹʹs Bilateral Trade Growth with Main Partners(Case of: Agricultural, Nonagricultural and Total Commodities)

مطالعه ي حاضر با توجه به التزام مديريت تجارت محصولات كشاورزي، به اندازه گيري هزينه‌هاي تجارت دوجانبه و شناسايي سهم عوامل موثر در رشد تجارت دوجانبه ايران و شركاي عمده تجارت اين محصولات و مقايسه ي آن با تجارت محصولات غير كشاورزي و كل پرداخته است. بر اساس نتايج به دست آمده، ميانگين موزون هزينه‌هاي تجارت دوجانبه ايران و شركاي عمده در تجارت كالاهاي كشاورزي، غير كشاورزي و كل طي دوره 2010-1995 به ترتيب با كاهش 14، 13 و 5/13 درصدي مواجه بوده است. در اين ميان هزينه‌هاي تجارت كالاهاي كشاورزي با امارات متحده عربي، برزيل، سوييس و چين، هزينه‌هاي تجارت كالاهاي غير كشاورزي و كل ايران با چين، امارات متحده عربي و هند بيشترين كاهش را داشته اند. بر اساس نتايج تجزيه رشد تجارت دو جانبه ايران و شركاي عمده ي تجاري در گروه‌هاي كالاهاي كشاورزي، غير كشاورزي و كل رشد درآمد به ترتيب توضيح دهنده 3، 67، 51% و كاهش هزينه‌هاي تجارت به ترتيب توضيح دهنده 97، 32 و 48% تغييرات تجارت دوجانبه ي ايران و شركاي تجاري بوده است. از اين رو پيشنهاد مي‌گردد تا در تنظيم روابط تجاري در كليه ي گروه كالاهاي مختلف به عامل هزينه‌هاي تجارت توجه خاص مبذول گردد. طبقه بندي JEL: C02, C23, F13

This study concerns with calculation of Iranʹs bilateral trade costs and major influential factors on trade volume for three commodity groups including: agricultural, non-agricultural and total. Main finding reveal that over the period 1995-2010 weighted average of trade cost for three commodity groups has declined by 14, 13 and 13.5 percent, respectively This reduction, however, was greater for UAE, Brazil, Switzerland and China for agricultural commodity and China, UAE and India for other two groups. Also, trade growth Decomposition indicates that income growth and trade cost reduction are main effective factors on trade volume variation with 3, 67, 51 and 97, 33, 49 percent of trade volume variation for three commodity groups, respectively. Hence itʹs recommended to pay special attention to trade costs in arrangement of trade relations.